وى در زمينه‌هاى ديگر از جمله امور فرهنگى بسيار چشمگير بود. وى براى كادرسازى اقدام به تأسيس دارالفنون كرد. اوّلين رشته‌هاى مورد نظر وى مهندسى، طبّ، معدن‌شناسى، دارو سازى، توپخانه، پياده نظام و سواره نظام بود كه اقدام به دعوت استاد از خارج كرد. [1]

روزنامه «وقايع اتفاقيّه» با دو هدف دانايى و بينايى و جلوگيرى از شايعه‌پراكنى‌ها توسط امير منتشر شد. حكّام محلّى، رئيس ايلات و عشاير و بسيارى از صاحب منصبان بصورت اجبارى بايد با اين روزنامه مشترك مى‌شدند. اقدام ديگر وى در اين زمينه تأسيس چاپخانه جهت نشر كتب براى روشن كردن افكار بود. [2]

د- اصلاحات مالى- اقتصادى:

زمانى كه امير به قدرت رسيد نابسامانى اقتصادى بر جامعه حكمفرما بود. كسرى بودجه و به تعويق افتادن حقوق كارمندان دولت امرى طبيعى به شمار مى‌رفت. امير براى غلبه بر وضع موجود، حقوق بسيارى از درباريان و متنفّذان را كسر و يا حذف كرد. از جمله حقوقهاى كسر شده، حقوق شاه و صدر اعظم بود. وى سعى فراوانى براى كاستن از واردات و افزايش صادرات داشت. بسيارى از كارخانجات توليدى را در راستاى نيل به خودكفايى راه‌اندازى كرد و علاوه بر افزايش كمّى توليدات، به كيفيّت كالاهاى ساخته‌شده توجهى خاصّ نشان داد. همچنين بهره‌بردارى و نظم دادن به معادن از جمله برنامه‌هاى اقتصادى وى محسوب مى‌شد. [3]

اميركبير و مذهب‌

شواهد فراوانى رابطه امير با مذهب را بيان مى‌كند. از جمله: در نامه‌اى كه چند روز قبل از عزلش به ناصرالدين شاه نوشته اين جمله به چشم مى‌خورد:

امير نظام در خانه خود مشغول زيارت عاشورا است. [4]

[1] امِیرکبِیر و اِیران، فرِیدون آدمِیّت، ص 356.

[2] همان، ص 372.

[3] سِیاست خارجِی امِیرکبِیر، علِیرضا کاوة جبلِی، ص 64 ـ 66.

[4] امِیرکبِیر ِیا قهرمان مبارزه با استعمار، هاشمِی رفسنجانِی، ص 148.