كه فرنگيها پيوسته مصمم بودند كه ميدان نبرد را به درون سرزمينهاى اسلامى انتقال دهند و دايره آن را به زيان آنان گسترش دهند و هزينه‌هاى جنگ و زيانهايش را بر مسلمانان تحميل كنند.

نيز در اينجا بار ديگر مى‌توان خطاى سياسى استراتژيكى حاكم بر پيمانهاى موجود ميان اميران مسلمان و تأثير آن بر درگيرى مسلحانه را مورد اشاره قرار داد. برداشت نادرست از مفهوم هم‌پيمانى سياسى به ضعف همكارى نظامى ميان مسلمانان اندلس و مغرب منجر گرديد. تنها پشتيبان حقيقى مجاهدان اندلس مغربيها بودند و اين به نوبه خود مايه ضعف نيروى نظامى اندلس بود، در حالى كه مسيحيان شمال مى‌توانستند از طريق مرزهاى فتح شده از پشتيبانى نظامى بى حد سرتاسر اروپا برخوردار باشند.

اگر اين عامل را با ضعف و پراكندگى نيروى دريايى اسلامى كنار هم بگذاريم روشن مى‌شود كه مسلمانان اندلس در عزلت كامل به سر مى‌بردند و از پشتيبانى بيرون مرزها محروم بودند. در حالى كه مسيحيان با تسلط كامل بر محورهاى خشكى و دريايى مناطق پيرامونى و هم‌مرز جهان اسلام، از پشتيبانى فراوانى برخوردار بودند.

ب. درسهاى نظامى‌

نبرد الارك در اندلس هشت سال پس از نبرد حطين در فلسطين روى داد. نتايج اين دو نبرد از نگاه نظامى مشابه بود. هر دو به انهدام كامل نيروى دشمن انجاميد، ولى نتايج سياسى آنها به طور كامل متفاوت بود. صلاح‌الدين ايوبى موفق شد از پيروزى در صحنه عمليات نظامى براى رسيدن به هدفهاى سياسى كه همان آزادسازى سرزمينهاى اسلامى از دشمن بود استفاده كند. در حالى كه نتايج نبرد الارك تنها به پيروزى نظامى محدود بود. نتايجى كه به آسانى قابل از ميان رفتن است. چنان كه ديديم آلفونسو ظرف مدت 18 سال دستاورد همه درگيريهاى مسلحانه را خنثى ساخت.

به اين ترتيب مى‌توان نبرد حطين را در سطح عملياتى، دفاعى و در سطح سياسى، استراتژيكى تهاجمى شمرد. در حالى كه نبرد الارك در سطح عملياتى هجومى و در سطح سياسى استراتژيكى دفاعى به شمار مى‌آيد. تاريخ بار ديگر اين نكته را مورد تأكيد قرار داد كه‌