ميخائيل هفتم بود كه به مجرد آگاهى بر فاجعه ملازگرد، قدرت را به دست گرفت. ديگر رفتار وحشيانه رومانوس ديوجان بود كه خويشاوندان و دوستان نيرومندش را- كه به واسطه شهرت وى در شجاعت و جوانمردى جذب او شده بودند- بر ضد وى شوراند. آنان كه از پايان كار وى به وحشت افتاده و خشمگين شده بودند، خشم و دشمنى خويش را با اقدام به خيانت بروز دادند.

ب: سلاجقه:

در شام: در دورانى كه آلب‌ارسلان درگير جنگ ملازگرد بود، فرزندش ملك‌شاه سپاهى نيرومند را سازمان داد و فرماندهى آن را به «اتسز بن اوق» خوارزمى سپرد و به شام گسيل داشت. اين سپاه به فلسطين رفت و رمله را گشود. از آنجا به بيت‌المقدس رفت و شهر را از چنگ نيروهاى فاطمى بيرون آورد.

او پس از تصرف شهرهاى پيرامون بيت‌المقدس- به جز عسقلان- آهنگ دمشق كرد و آن را در محاصره گرفت و توابع آن را دستخوش غارت و ويرانى كرد و راه آب و آذوقه‌اش را بست. كار بر مردم سخت شد، اما استقامت كردند و اجازه گشودن شهر را به اتسز ندادند.

(تا اين‌كه چهار سال بعد يعنى) در سال 467 ه/ 1075 م اتسز بر دمشق پيروز شد. سال بعد فاطميان بيت‌المقدس را تصرف كردند، اما اتسز پس از چند ماه محاصره آنان را بازپس نشاند. فاطميان بى‌درنگ اتسز را در دمشق مورد حمله قرار دادند؛ و او از امير تُتُشْ برادر ملك‌شاه كمك گرفت. تُتُش با موافقت برادرش حكومتى شامل سرزمين شام تشكيل داد و ارتق در اداره آن به وى كمك مى‌كرد.

آلب‌ارسلان پس از پيروزى در ملازگرد عمر چندانى نكرد و سال بعد (464 ه/ 1072) در جريان لشكركشى به ماوراى رودخانه سيحون جانش را از دست داد. پسرش ملكشاه يك‌پارچگى و اقتدار امپراتورى را حفظ كرد. اما درگذشت وى به سال 485 ه/ 1092 م زمينه درگيريهاى داخلى را، كه با مرگ تتش در سال 1095 م به اوج رسيد، فراهم آورد. پسران ملكشاه يعنى رضوان، حاكم حلب و دقاق حاكم دمشق قدرت چيرگى بر اوضاع را نداشتند. و بيت‌المقدس به ارتقيان انتقال يافت. شيعيان بنى عمار اميرنشين خود را در طرابلس برپا كردند و همزمان فاطميان آغاز به بازپس‌گيرى جنوب فلسطين نمودند.

اوضاع سرزمينهاى اسلامى در دوره‌اى كه ارتش صليبيها شام را در معرض نابودى قرار داد به قرارى بود كه گفته شد.