پيشگفتار

هنگامى كه صفحات تاريخ معاصر ايران را ورق مى‌زنيم، اثر چندانى از نقش سياسى- اجتماعى زنان نمى‌بينيم. اگر در گوشه و كنار تاريخ از نقش زنان سخن به ميان آمده، توضيح نقش حرمسرايى و مفسده‌انگيزى دسته‌اى از زنان است. برخى بر اين باورند، فعاليت‌هاى اندكى كه از زنان در تاريخ ثبت گرديده، مربوط به زنان طبقات بالاست [1] از آن رو كه اين زنان، قبل از زنان طبقات ديگر، به تحصيلات روى آوردند و به لزوم بهبود شرايط اجتماعى از طريق افزايش فعاليت‌هاى زنانه پى بردند. نگاه ديگر درباره فعاليت‌هاى تاريخى زنان آن است كه آنها بيش‌تر به ايفاى نقش منفى و مخرب در تاريخ معاصر ايران پرداخته‌اند، و در كارنامه‌شان كم‌تر اثرى از نقش سازنده و مثبت ديده مى‌شود.

[1] ژانت آفارِی در اِین باره نوشته است: «تشکِیل انجمن‌هاِی مختلف، تأسِیس مدارس به خصوص مدارس دخترانه و برگزارِی کلاس‌هاِی درس براِی بزرگ‌سالان و انواع دِیگر مؤسسات، اغلب توسط زنان طبقات بالاِی اجتماع انجام مِی‌پذِیرفت.» ر.ک: ژانت آفارِی، انجمن‌هاِی نِیمه سرِی زنان در نهضت مشروطه، ترجمه جواد ِیوسفِیان (تهران: بانو، 1377) ص 9.