پيامبر (ص) اعلام كرد كه مردم بايد گذشته را از ياد ببرند و پاى كينه‌هاى روزگار جاهليت را به دوره اسلام نكشند. اين پيام كه نشانگر بزرگوارى پيامبر (ص) و گذشت اسلامى بود آثار بسيار سودمندى به جاى گذاشت و مكيان را براى هميشه از خطر انتقام‌خواهى مسلمانان آسوده خاطر ساخت. [1]

پيامد اين گذشت و بزرگوارى اين بود كه هيچ كس به فكر اعمال ضدانقلابى نيفتاد، حتى تعدادى از آنها كه از ترس گريخته بودند، وقتى خبر بزرگوارى پيامبر (ص) را شنيدند، بازگشتند. اين رفتار چنان تأثيرى بر مكيان نهاد كه در جنگ حنين كه چند روز پس از فتح مكه آغاز شد، همراه وى شركت كردند، هر چند ايمان واقعى در دلشان رسوخ نكرده بود. [2]

تصور مى‌شد كه رسول خدا (ص) از اين پس مكه را به مركزيت حكومت برگزيند، امّا چنين نكرد و همراه يارانى كه در روزگار سختى وى را يارى كرده بودند، به مدينه بازگشت. به اين ترتيب، نظام سياسى و ادارى اين شهر دگرگون شد و از اين پس بايد تابع مقررات اسلامى مى‌بود. ابوسفيان از رياست افتاد و خاندان اميّه كنار زده شدند. رسول خدا (ص) فرماندارى از جانب خود بر مكه گماشت تا به امور آن رسيدگى كند. همچنين يكى از معلمان قرآن را مأمور كرد، تعاليم اسلام را به مردم بياموزد. [3]

[1] براِی آگاهِی بِیشتر ر.ک. السِیرة النبوِیه، ج 4، ص 51 ـ 58.

[2] تارِیخ پِیامبر اسلام، ص 517.

[3] السِیرة النبوِیه، ج 4، ص 143.