مقدمه‌

حضور در ميدانهاى نبرد فصل بزرگى از تاريخ زندگانى پيامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد (ص) را تشكيل مى‌دهد. حضرتش در طول اين جنگها، ارزشهاى معنوى فراوانى رابه جهانيان آموختند و معيارهاى اسلامى جنگ را بيان فرمودند. ارزش نظامى اين جنگها نيز، با توجه به سطح دانش و تكنولوژى آن روزگار، بسيار بالاست كه مطالعه آنها نظاميان و سياستمداران، بويژه پيروان آن حضرت را سود مى‌رساند.

طى درسهايى كه در پيش روى داريد جنگهاى رسول خدا (ص) از ديدگاه سياسى- نظامى مورد ارزيابى و تجليل قرار گرفته است. بر خواننده گرامى نبايد پوشيده بماند كه محدوديت حجم درسها، با توجه به آموزشى بودن متن، مانع بسط تحليلها مى‌باشد. با اين وجود كوشيده‌ايم به مطالب اصلى هر چند گذرا اشاره كنيم.

منابع فارسى در اين زمينه از حد چند ترجمه نمى‌گذرد و البته تعداد منابع عربى نيز اندك است.

بنابر اين سعى شده است كه تحليلها با توجه به متون كهن تاريخى ارائه شود. در اين راستا با مشكل اختلاف گزارشهاى تاريخى رو به رو بوده‌ايم كه سعى شده است آن دسته از نقلهاى تاريخى كه با سيره نبوى موافق است انتخاب گردد.

تهيه كنندگان اين نوشته اميدوارند كه خوانندگان نظامى مطالب را با توجه به تخصص خويش مطالعه كنند و از انتقادهاى علمى و نكته سنجيهاى فنى دريغ نفرمايند كه موجب كمال امتنان خواهد بود. از ارشاد و راهنمايى و تذكرهاى ديگر خوانندگان غزيز نيز سپاسگزاريم و آن را موجب غناى علمى بيشتر مى‌دانيم.

از خداوند بزرگ اميدواريم كه اين مجموعه ناچيز مورد رضاى او باشد؛ و در سايه عنايت حضت صاحب الزمان و زير فرماندهى كل قوا، حضرت آيت اللَّه خامنه‌اى مورد استفاده علمى نظاميان عزيز بويژه سپاهيان پاسدار واقع گردد.

معاونت تدوِین متون آموزشِی

مرکز تحقِیقات اسلامِی