خون آنها را به بعد موكول كرد. در صلح حديبيه بيشتر مسلمانان ميل به جنگ داشتند، ولى آن حضرت با تمام مشكلاتى كه به دنبال داشت، به آن رضايت نداد. در همان شرايط و موقعيت از آنان بيعت گرفت كه از فرمانش سرپيچى نكنند و از اين كار در شرايط حساس جنگ «حنين» بهره گرفت.

پيامبر زمان انجام عمليات نظامى را خوب مى‌سنجيد تا بر دشمن در حالى بتازد كه آمادگى نداشته باشد. آن حضرت از فرصتهاى مناسبى كه پيش مى‌آمد بيشترين بهره را مى‌برد و زمان را بيهوده تلف نمى‌كرد، وقتى از پراكنده شدن دشمن مطمئن مى‌شد بسرعت به مدينه بازمى‌گشت و به كارهاى پيش‌بينى نشده اقدام نمى‌كرد.

مشورت‌

پيامبر بزرگوار ما در جنگها با فرماندهان سپاه مشورت مى‌كرد و نظرشان را درباره مسائل گوناگون جنگ جويا مى‌شد. اين كار فرمايشى هم نبود، بلكه به رأى آنها احترام مى‌گذاشت و آن را به كار مى‌بست. محل استقرا نيروهاى اسلام را در جنگ بدر به پيشنهاد يكى از مسلمانان تغيير داد، در جنگ خندق پيشنهاد سلمان فارسى را به كار بست، ميدان نبرد را در جنگ احد با نظر ياران خود برگزيد و در جنگ خيبر نيز محل استقرار سپاه را خارج از محدوده قلعه‌ها قرار داد. البته با آراى نادرست آنان هم مخالفت مى‌ورزيد، چنان كه ديديم در حديبيه با وجود اصرار و تمايل مسلمانان از اقدام به جنگ خوددارى ورزيد.

حفظ يكپارچگى سپاه‌

سپاهيان اسلام با الهام از تعاليم و حدت آفرين اسلام از انسجام، هماهنگى و يكدلى ويژه‌اى برخوردار بودند. روابط آميخته با دشمنى و نفرت‌آميز روزگار جاهليت جايش را به برادرى اسلامى داده بود. اين امر كينه دشمنان و منافقان حسود را در پى‌داشت. آنها پيوسته به دنبال فتنه‌گرى و طرح مسائل اختلاف انگيز بودند، شايد بتوانند وحدت سپاه اسلام را از ميان ببرند. از سوى ديگر، رسول خدا (ص) به عنوان پيشوايى الهى و