درس شانزدهم

نقش فرماندهى رسول خدا (ص)

رسول‌خدا (ص) در طول عمر پربركتش حدود 28 جنگ بزرگ وكوچك را فرماندهى كرد. اين نبردها فراز و نشيبهاى بسيارى داشت، گاه شكست بود و گاه پيروزى، زمانى پيشرفت بود و وقتى ديگر عقب‌نشينى، زمانى صحنه پيكار چنان بر مسلمانان سخت مى‌شد كه قلبها تكان مى‌خورد و جز اراده‌هاى آهنين ياراى مقاومت نداشت و زمانى هم كابوس شكست چنان بر ميدان دشمن سايه مى‌افكند كه سراسيمه پا به فرار مى‌نهاد.

روحيه رزمندگان اسلام نيز متفاوت بود: گروهى بسيار پردل و نيرومند كه سوداى سربلندى اسلام و بهشت جاودان را در سر داشتند و عده‌اى هم كه در پيروزيها شادمان و در ناكاميها غمناك مى‌شدند، اما پيامبر (ص) هميشه چون كوه استوار و با صلابت بود. در پيشامدهاى ترسناك، اراده‌اش متزلزل نمى‌شد و در هنگام موفقيّت جانب احتياط را رعايت مى‌كرد. برخورد او با دوست و دشمن حساب شده بود. آن حضرت ميدان جنگ را به نيكوترين صورت ممكن اداره مى‌كرد، از رزمندگانى كه در اختيار داشت به بهترين وجه استفاده مى‌كرد و بطور خلاصه تمام صفتهاى ممتاز يك فرمانده نظامى را داشت، در حالى كه هيچ دوره نظامى نديده بود.

كارشناسان و تحليلگران مسائل نظامى براى يك فرمانده خوب صفاتى را از اين قرار برشمرده‌اند: تصميم‌گيرى درست، شجاعت، اراده قوى، مسؤوليت پذيرى، آشنايى كامل با اصول رزم، اعلام فرمانهاى صريح و روشن، متعادل بودن در پيروزى و شكست، داشتن نفوذ معنوى ميان سربازان، موقع شناسى [1] و .... بررسى زندگى جنگى و تاريخ‌

[1] الرسول القائد، ص 433.