فرماندهى آن حضرت نشان مى‌دهد كه ايشان از همه صفتهاى يك فرمانده ممتاز و شايسته برخوردار بود و با دارابودن همين امتيازها بود كه توانست پرچم توحيد را در جهان برافرازد.

بررسى ابعاد گوناگون زندگى نظامى و ويژگيهاى برجسته فرماندهى ايشان موضوع درس حاضر است؛ هر چند روشن است كه قطره‌اى از درياى فضايل آن حضرت را در يك درس نمى‌توان گنجانيد.

شجاعت‌

رسول گرامى اسلام فردى شجاع بود و شجاعت در تمام صحنه زندگى وى ديده مى‌شود. زمانى كه مشركان مكه حضرتش را پيوسته تهديد مى‌كردند و آزار مى‌دادند، يك تنه در مقابل همه آنها ايستاد و آنان را به هيچ گرفت. وقتى هم كه به مدينه آمد و حكومت اسلامى تشكيل داد، مخالفان خويش را با ديده تحقير نگريست و در انجام كارهاى نظامى براى گسترش و تثبيت حكومت لحظه‌اى ترديد نكرد. از نشانه‌هاى شجاعت آن حضرت رو در رو شدن با دشمن با وجود كمى نيرو بود. به شهادت تاريخ تقريباً در تمام جنگها تعداد رزمندگان اسلام از سپاه كفر كمتر بود، در عين حال در بيشتر نبردها پيروزى با مسلمانان بوده است.

شجاعت رسول خدا (ص) را كسى مثل حضرت على (ع) تأييد مى‌كند كه خود شجاعترين و سلحشورترين رزمنده اسلام‌است. آن‌حضرت در سخنى فرموده‌است:

«كُنَّا إِذَا احْمَرَّ الْبَأْسُ اتَّقَيْنا بِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه، فَلَمْ يَكُنْ أَحَدٌ أَقْرَبَ إِلَى الْعَدُوِّ مِنْهُ» [1]

هنگامى كه كارزار سخت مى‌شد، به رسول خدا (ص) پناه مى‌برديم و هيچ كس از او به دشمن نزديكتر نبود.

[1] نهج البلاغه، فِیض الاسلام، ص 1210، شماره 9.