درس دوّم

جنگ بدر از بعد سياسى‌

نبرد بدر يكى از فرازهاى حساس تاريخ سياسى اسلام است. اهميت اين جنگ بيشتر از آن روست كه اولين پيروزى مسلمانان بر مشركان بود. چنانچه پيامبر خدا (ص) و يارانش در اين رويارويى شكست مى‌خوردند، بى‌ترديد پيشرفت اسلام دچار وقفه مى‌شد. سرسخت‌ترين دشمنان اسلام يعنى يهوديان، در مدينه صاحب قدرت نظامى و اقتصادى بودند. اگر سپاه اسلام از لشكر كفر شكست مى‌خورد، بعيد نبود كه بقيه مسلمانان نيز در مدينه مورد تهاجم يهود قرار بگيرند و به اين ترتيب، ضربه شكننده‌اى به حكومت نو بنياد اسلامى وارد مى‌آمد.

موقعيت سياسى مشركان پيش از نبرد بدر

پيش از جنگ بدر قريش قدرت بى‌رقيب مكه و حجاز بود. آنان مخالفان سياسى و عقيدتى خود را به آسانى در تنگنا مى‌گذاشتند و بر مناطق اطراف مكه نفوذ داشتند. اين وضعيت برتر سياسى بيش از هر چيز مرهون موقعيت ممتاز اقتصادى مكه بود. اين شهر در ميانه راه تجارى يمن و شام قرار داشت و واسطه تجارى به شمار مى‌رفت. اين وضعيت مناسب اقتصادى در قرآن كريم نيز آمده كه خود نشانگر اهميت بسيار زياد آن است. [1]

هر سال در موسم حج، مردم از همه نقاط جزيرة العرب به مكه مى‌آمدند و در آنجا بگرمى پذيرايى مى‌شدند. اين امر، خود عاملى براى احترام قريش نزد مردم بود و مى‌توانست تبليغاتشان عليه اسلام و حكومت اسلامى را مؤثّر سازد و اين به نوبه خود

[1] سوره قرِیش.