اين حركت موفقيت آميز نظامى در واقع به قريش فهماند كه همه راهها براى آنها امن نيست واين كار براى آنان كه هيچ درآمد اقتصادى ديگرى نداشتند، بسيار گران تمام شد.

مشركان‌

جنگ بدر براى قريش بسيار گران تمام شد. حيثيت سياسى آنها بر باد و قدرت نظامى‌شان زير سؤال رفت، تعداد زيادى از بزرگانش به قتل رسيدند، و ابولهب از غصّه مرد. اما همه شواهد نشان مى‌داد كه آنان در صددند انتقام كشتگان بدر را بگيرند.

سران قريش براى افروخته نگه‌داشتن شعله كينه مردم، دو دستور مهم صادر كردند:

اول آنكه مردم بركشتگان خود نگريند و دوم آنكه براى آزاد سازى اسيران شتاب نكنند. [1]

الف- كمبود نيرو

از آنجا كه جنگجويان قريش با تمام ساز و برگشان در مصاف با رزمندگان اسلام شكست خوردند، اينك احساس مى‌كردند كه براى جنگ با مسلمانان، سپاهى بمراتب نيرومندتر از بدر مورد نياز است. از اين رو، به چند تن از شاعران مأموريت دادند كه ميان قبيله‌هاى اطراف بروند و آنها را براى جنگى كه در پيش بود، برانگيزند. اين تبليغات، مؤثر واقع شد و تعداد زيادى از قبيله‌هاى عرب با آنها همراه شدند. [2]

ب- تأمين بودجه‌

ابوسفيان براى مدتى مال التجاره را توقيف كرد، به بهانه اينكه تعدادى از صاحبان اموال كشته شده‌اند، تا آنكه روزى از چند نفر شنيد كه مردم حاضرند در مقابل آزاد ساختن اموال، هزينه جنگ را بپردازند. وى از اين خبر خشنود شد و خود بيش از همه به اين كار علاقه نشان داد و قول داد كه همه خويشاوندانش را در اين كار با خود همراه سازد به اين ترتيب بودجه مورد نياز جنگ تأمين شد. [3]

[1] ر.ک. مغازِی، مترجم، ج 1، ص 91 ـ 92.

[2] همان، ص 147.

[3] همان، ص 145.