درس ششم

شكست سازنده‌

مسلمانان در جنگ احد به دليل سرپيچى از فرمان پيامبر (ص) نتوانستند، پيروزى اوليه را نگه دارند و شكست خوردند، اما اين شكست مقطعى بود. هر چند خسارتهاى مادى زيادى ديدند، ولى تجربه سازنده‌اى نصيب آنها شد. مسائل اين جنگ بويژه جنبه‌هاى روان شناسى آن در آيه‌هاى شريفه قرآن منعكس شده كه برخى از آنها را در اين درس مورد بحث قرار مى‌دهيم.

جنگ و تفاوت انگيزه‌ها

نيت شركت كنندگان در جنگ احد يكسان نبود، عده‌اى انگيزه‌هاى دنيوى و عده‌اى ديگر انگيزه‌هاى اخروى داشتند و در طى نبرد و رفتارى كه مسلمانان از خود نشان دادند، پرده از روى اين حقيقت برداشته شد. اين جنگ در حقيقت، صحنه آزمايشى بود كه در آن خدا خواه از هواخواه باز شناخته شد.

قرآن كريم مى‌فرمايد:

(مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الدُّنْيا وَ مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَ لَقَدْ غَفا عَنْكُمْ وَ اللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنينَ) [1]

كسانى از شما دنيا را مى‌خواهيد و كسانى از شما آخرت را مى‌خواهيد. پس شما را از پيشرفت و غلبه بر دشمن باز داشت تا شما را بيازمايد و به درستى كه از تقصير شما درگذشت و خداوند بر مؤمنان صاحب فضل است.

[1] آل عمران، آِیه 152.