پرهيز از نوميدى و حفظ روحيه پايدارى‌

جنگ در هنگام پيروزى، صورتى خوش و در وقت شكست سيمايى زشت دارد.

قرآن كريم پس از جنگ احد به مؤمنان توصيه مى‌كند كه نبايد به كاميابى و ناكامى بينديشند و از پيروزى خشنود و از شكست نوميد شوند، و بويژه در وقت شكست نبايد نوميدى را به خود راه دهند.

(اذْ تُصْعِدُونَ وَ لاتَلْوُونَ عَلى احَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فى اخْريكُمْ فَاثابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلا تَحْزَنُوا عَلى مافاتَكُمْ وَ لامااصابَكُمْ) [1]

هنگامى كه رو به هزيمت نهاديد و به هيچ كس توجه نداشتيد، در حالى كه پيامبر (ص) شما را به يارى ديگران مى‌خواند، پس غمى بر غم شما افزود تا از اين پس براى از دست دادن چيزى يا وارد آمدن مصيبتى اندوهگين نشويد.

ميزان پيروزى و شكست، تنها آمار كشتگان و مجروحين نيست. شكست واقعى زمانى است كه افراد زنده و تندرست، خود را ببازند. اما كسانى كه خود را نبازند و پس از شكست در صدد جبران كاستيها برآيند، در حقيقت شكست نخورده‌اند. قرآن كريم به مسلمانان يادآور مى‌شود كه گر چه در اين جنگ ناكام شده‌اند، ولى نبايد از ياد ببرند كه دشمن نيز پيش از آن شكست خورد؛ و آنان بايد بدانند كه دنيا دست به دست مى‌گردد و در حوادث تلخ و شيرين است كه مؤمنان راستين شناخته مى‌شوند.

(انْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَ تِلْكَ الْايَّامُ نُداوِلُها بَيْنَ النَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذينَ امَنوُا ...) [2]

اگر به شما زخمى رسيد، به دشمنان شما نيز زخمى مانند آن رسيد و اين روزگار را ميان مردم مى‌گردانيم تا مؤمنين [از غير مؤمنين‌] بازشناخته شوند.

[1] آل عمران، آِیه 153.

[2] همان، آِیه 140.