احد، آزمون پيكارگران و مدعيان‌

خداوند بزرگ درجه ايمان مؤمنان را به شيوه‌هاى گوناگون مى‌آزمايد كه يكى از آنها جهاد است. جنگ احد براى مؤمنان يك آزمون بزرگ بود، بويژه براى آن عده كه در جنگ بدر شركت نداشته، آرزوى شهادت مى‌كردند، اما همين كه كار جنگ احد دشوار شد، پا به فرار نهاده پيامبر خدا (ص) را ترك كردند. [1]

قرآن كريم در اين باره مى‌فرمايد:

(امْ حَسِبْتُمْ انْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ يَعْلَمَ الصَّابِرينَ* وَ لَقَدْ كُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ انْ تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأيْتُمُوهُ وَ انْتُمْ تَنْظُرُونَ) [2]

آيا گمان كرديد كه به بهشت مى‌رويد پيش از آنكه خداوند كسانى از شما را كه جهاد كردند، بازشناسد و صبر كنندگان را معلوم بدارد. شما همان كسانى هستيد كه پيش از آن كه دستور جهاد براى مسلمين بيايد با كمال شوق آرزوى جهاد و كشته‌شدن در راه دين را مى‌كرديد پس چگونه امروز كه به جهاد مأمور شديد سخت از مرگ نگران مى‌شويد.

غزوه حَمْراء الاسد

هنوز مسلمانان در حال مداواى مجروحان جنگ احد بودند كه رسول خدا (ص) براى تعقيب دشمن فرمان حركت داد و قيد كرد تنها كسانى بايد به جنگ بيايند كه در احد شركت داشته‌اند. [3]

برخى از دلايلى كه در توجيه اين دستور مى‌توان ذكر كرد، اينهاست:

1- انگيزه كسانى كه در احد شركت كرده بودند، براى گرفتن انتقام از دشمن قويتر بود.

2- اعتماد به نفس كسانى كه در جنگ صدمه خورده بودند، افزايش مى‌يافت.

[1] ر.ک. ترجمه تفسِیر مجمع البِیان، طبرسِی، ابوعلِی، ترجمه سِید ابراهِیم مِیرباقرِی، ج 4، ص 272 ـ 273، مؤسسه انتشارات فراهانِی.

[2] آل عمران، آِیات 142 ـ 143.

[3] السِیرة النبوِیه، ج 3، ص 107.