قرآن كريم فلسفه كوچ اجبارى يهوديان از وطن خود را مخالفت و ستيزه جويى با خدا و رسولش دانسته، مى‌فرمايد:

(وَلَوْلا انْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِى الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِى الْآخِرَةِ عَذابُ النَّارِ* ذلِكَ بِانَّهُمْ شاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ يُشاقِّ اللَّهَ فَانَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ) [1]

و اگر خداوند بر آنها حكم كوچ كردن از وطن نمى‌كرد، هر آينه در دنيا عذابشان مى‌كرد و عذاب آتش در آخرت براى آنهاست. اين بدان سبب است كه آنان با خدا و رسولش سخت دشمنى و مخالفت كردند و هر كس با خداوند دشمنى كند، كيفر خدا بسيار سخت است.

ب- فتنه منافقان‌

منافقان كه پيوسته در حال فتنه‌جويى و آتش افروزى بودند، در جنگ بنى‌المصطلق با رسول خدا (ص) شركت كردند. در اين جنگ، ميان دو تن از مسلمانان اختلاف كوچكى پيش آمد، اما منافقان آن را تبديل به نزاع ميان مهاجر و انصار كرده، مسلمانان را در آستانه رويارويى با يكديگر قرار دادند.

پيامبر (ص) كه از ماجرا آگاه شد، با صدور يك فرمان نظامى توطئه را خنثى ساخت.

حضرتش دستور داد سپاه حركت كند و فتنه خاموش شد. تعدادى از مسلمانان پيشنهاد تنبيه عبدالله ابى، سركرده منافقان را دادند، ولى رسول خدا (ص) جايز ندانست و از خطاى سركرده منافقان گذشت. [2]

دشواريهاى خارجى‌

ناكامى مسلمانان در جنگ احد براى تعدادى از قبيله‌هاى اطراف مدينه امر را مشتبه ساخت و پنداشتند كه نيروى نظامى حكومت اسلامى از ميان رفته و آنان مى‌توانند با تهاجم به مدينه غنيمتهاى زيادى به چنگ آورند. يكى از قبيله‌هاى اطراف مدينه به نام بنى‌اسد كه چنين قصدى داشت، به وسيله سپاه اسلام غافلگير شد. پيامبر (ص) دستور

[1] حشر، آِیات 3 و 4.

[2] براِی آگاهِی بِیشتر ر.ک. السِیرة النبوِیه، ج 3، ص 302 ـ 308.