بهبود وضع اقتصادى مسلمانان‌

پس از جنگ احزاب، وضع اقتصادى مسلمانان رو به بهبود نهاد. منبع اصلى درآمد مسلمانان گذشته از درآمد اندكى كه از راه كشاورزى به دست مى‌آمد، غنيمتهايى بود كه در جنگها نصيب آنان مى‌شد. اموالى كه در جنگ احزاب و چند نبرد پس از آن به دست مسلمانان افتاد، به قرار زير است:

1- جنگ خندق: با آنكه مسلمانان در اين جنگ در محاصره دشمن بودند غنيمتهاى زيادى به دست آوردند. علت آن هم سرعت فرار و دستپاچگى احزاب بود. قبيله غطفان همان قبيله‌اى كه رسول خدا (ص) پيشنهاد يك سوم خرماى مدينه را در ازاى ترك جنگ به او داد وقتى خبر فرار قريش را شنيد، سر از پا نشناخته رو به گريز نهاد و اموال زيادى از خود به جاى نهاد. [1]

2- غزوه بنى قريظه: علاوه بر اسيران فراوانى كه در اين جنگ به دست مسلمانان گرفتار شدند، مالهاى فراوانى نيز به غنيمت درآمد. رسول خدا (ص) تعداد زيادى از اسيران را فروخت و با بهايشان اسلحه و تجهيزات نظامى خريدارى كرد. نخلستانهاى بنى‌قريظه هم ميان مسلمانها قسمت شد. مقدار زيادى اسلحه نيز جزو غنيمتها بود، از جمله پانصد شمشير، هزار نيزه، سيصد سپر، پانصد زره، از انواع گوناگون، همچنين تعداد چهار هزار گوسفند بهره مسلمانان گرديد. [2]

3- ديگر نبردها: مقدار زيادى غنيمت نيز از جنگهاى ديگر نصيب مسلمانان شد.

براى مثال، در جنگ بنى‌مصطلق تعداد دويست شتر و پنج هزار گوسفند به غنيمت درآمد.

وضع مالى حكومت اسلامى بگونه‌اى رونق يافت كه رسول خدا (ص) توانست به مكيان قحطى زده كمك كند. با وجود آنكه ميان آن حضرت و بت‌پرستان مكه روابط خصمانه برقرار بود، وقتى خبر وضع رقت آور مردم را شنيد، به عنوان يك كار انسان دوستانه، مقدارى مواد خوراكى فرستاد تا در ميان تهيدستان تقسيم شود. [3]

[1] محمد رسول الله، ص 234.

[2] تارِیخ روضة الصفا، مِیر خواند، ج 2، ص 362، انتشارات خِیام.

[3] تارِیخ ِیعقوبِی، ج 2، ص 56.