پبامبر خدا (ص) و مسلمانان از زمان ظهور اسلام بيشترين اذيت و خسارت را از مكيان ديده بودند. اينك كه حكومت اسلامى قدرت كافى يافته بود، تحمل وجود مردمى چنين عنود و سرسخت، دليل معقولى نداشت.

اعلام بسيج عمومى‌

فتح مكه كار آسانى نبود و اقدام رسول خدا (ص) بايد آخرين اقدام مى‌بود، چرا كه در صورت شكست اين عمليات، قريش نيروى دوباره‌اى مى‌گرفت و حمله‌هايش را عليه مدينه از سر مى‌گرفت. از اين رو، پيامبر خدا (ص) بسيج عمومى اعلام كرد و از مسلمانان مدينه و نيز قبيله‌هاى اطراف خواست كه خود را براى نبردى سخت آماده سازند.

اقدامهاى امنيتى و نظامى‌

براستى انجام يك عمليات نظامى گسترده و پوشيده داشتن اخبار و اطلاعات آن تا زمان انجام عمليات كار بس دشوارى است. رسول خدا (ص) در جريان فتح مكه اين كار را با موفقيت كامل انجام داد و دشمن را بطور كامل غافلگير ساخت. اقدامهاى حضرتش در اين راستا چنين بود:

الف- اعلام نكردن مقصد

رسول خدا (ص) از همان آغاز كه تصميم به فتح مكه گرفته بود، مقصد حركت را پوشيده داشت؛ حتى نزديكترين افراد از آن بى‌خبر بودند. با آنكه مردم مى‌دانستند كه جنگى در پيش است، ولى نمى‌دانستند كه كجا و با چه كسانى. آن حضرت براى هر چه بيشتر پنهان ماندن مقصد حركت، يكى از فرماندهان را در رأس هشت نفر به يكى از ناحيه‌هاى اطراف اعزام كرد، شايد به اين منظور كه مردم تصور كنند كه او خود نيز قصد عزيمت به آن ناحيه را دارد. [1]

[1] ر.ک. السِیرة النبوِیه، ج 4، ص 39؛ مغازِی، ج 2، ص 608.