درس سيزدهم: نقش ايرانيان در هنر اسلامى‌

دين اسلام علاوه بر جنبه‌هاى دينى، اجتماعى و سياسى بر حوزه‌هاى فرهنگى و هنرى نيز تأثيرى به سزا نهاد و با رنگ و صبغه الهى اسباب پيدايش هنر اسلامى را فراهم آورد.

وقتى از هنر اسلامى بحث مى‌شود، از يك سو تأثيرات دين اسلام بر آثار هنرى ديگر مناطق و يا اقتباساتى كه از آنها شده و در قالب اسلامى رشد و نمو يافته، مطرح است و از سوى ديگر ابداعات و نوآوريهايى كه مختص تمدن اسلامى است؛ مانند بناى مساجد، بقاع متبرك، مناره‌ها و يا انواع هنرهايى كه براى تزئينات و زيباسازيها استفاده مى‌شد.

ايرانيان جزء نخستين اقوام و مللى بودند كه سالها پيش از ظهور اسلام در عرصه هنر به پيشرفتهاى شگرفى نايل آمده بودند و با استفاده از همين سابقه تاريخى درخشان، در ايجاد و توسعه هنر اسلامى نيز بسيار خوش درخشيدند و آثار هنرى و فنى بسيارى را خلق نمودند.

اين آثار از احساسات پاك و اخلاص ايرانيان برخاسته و نشان دهنده عمق ارادت آنان به اسلام و فرهنگ اسلامى است.

علّامه مطهرى مى‌گويد:

خدمات ذوقى (هنرى) ايرانيان بيش از خدمات ديگر مى‌تواند نشان دهنده احساسات پاك و خالصانه به دين اسلام بوده باشد چون زور و زر هيچگاه نمى‌تواند شاهكار خلق كند و به طور كلّى شاهكار مولود عشق و ايمان است.

شاهكارهاى صنعتى ايرانى‌ها در دوره اسلامى اعم از معمارى، نقاشى، خوشنويسى و تذهيب‌كارى، خاتم كارى، كاشى كارى و معرّق سازى و غيره بيشتر در زمينه دينى بوده است [1].

[1] . مرتضى مطهّرى، خدمات متقابل ايران و اسلام، ج 1 و 2، ص 379