چشمگيرى داشته‌اند. در اين ميان سهم بازرگانان ايرانى در نشر اسلام در جنوب شرقى آسيا بسيار برجسته است. مردمان جنوب ايران و سواحل خليج فارس و درياى عمان كه با راههاى دريايى آشنايى داشتند، بر اثر حمله وحشتناك مغول و پس از آن حملات ويرانگر تيمور، ناگزير شدند با سرمايه‌هاى خود روانه سرزمينهاى ديگر از جمله جنوب شرقى آسيا شوند.

بايستى اشاره داشت كه صوفيان نيز با تبليغات گسترده خويش نقش مهمى در بسط و گسترش اسلام در منطقه داشتند.

نكته مهمى كه در اينجا بايستى ذكر نمود اين است كه بدون شك نفوذ اسلام در آسياى جنوب شرقى توسط هر گروهى كه صورت گرفته، پس از فراگير شدن اسلام در هند بوده است. در واقع هند دروازه ورود اسلام به سرزمينهاى جنوب شرقى آسيا محسوب مى‌شود و از آنجا كه ايرانيان مهم‌ترين عامل توسعه و رونق اسلام در هند به حساب مى‌آيند [1]، نشر اسلام در سرزمينهاى جنوب شرقى را نيز بايستى رهين تلاشهاى ايرانيان و سلسله‌هاى ايرانى دانست كه در هند حكومت اسلامى برپا كردند و راه ورود اسلام به منطقه جنوب شرقى آسيا را هموار ساختند.

مهاجرانى كه از هند به اين مناطق (جنوب شرقى آسيا) مى‌رفتند در تماس‌هاى مستمر اجتماعى با مردمان اين ديار در ترويج آيين اسلام مى‌كوشيدند و ساكنان نواحى را با دين اسلام آشنا مى‌ساختند.

هر چند گسترش اسلام در ابتدا وصفى پيچيده و حركتى آهسته داشته است، ولى به مرور پيشرفت اسلام نواحى مجاور را يكى پس از ديگرى در بر مى‌گيرد؛ به گونه‌اى كه وقتى كاشفان دريايى از جمله ماژلان (دريانورد پرتغالى) به جنوب شرقى آسيا راه يافتند، مسلمانان در مناطق گوناگون اين ناحيه از جمله فيليپين، اندونزى، مالزى، برونئى و ...

حكومتهاى محلى با قدرتى وسيع داشتند.

[1] . همان

آفريقا