نام کتاب : آشنایی با تاریخ تمدن اسلامی نویسنده : بینش، عبدالحسین جلد : 1 صفحه : 113
دادهاند كه ميان نجد و يمن و عراق قرار گرفته است. [1]
گرچه پهناورى صحراها، اندك بودن آب و گرمى هوا زندگى
را بر مردم عربستان سخت گردانيده، اما در مقابل از آنان انسانهايى سختكوش،
نيرومند و چابك تربيت كرده است. [2] زندگى در اين سرزمين پهناور، افزون بر مزيتهاى
فردى، مزايايى سياسى نيز براى ساكنان آنجا داشته به اين معنا كه كمتر قدرتى عزم
تصرف آنجا را كرده و اگر هم كسى چنين خيالى را در سر پرورانده، يا ناكام مانده و
يا نابود گشته است. [3] نقل شده كه اسكندر چهارصد سال پيش از ميلاد با آگاهى بر ذخاير
و نفايس عربستان عزم تصرف آنجا را داشت، ولى عمرش وفا نكرد و موفق به انجام اين
كار نگشت. چون قلمروش ميان جانشينان وى تقسيم شد، آن قسمت از كشور كه با مصر و
فلسطين همجوار و مسكن اعراب بود، داخل در حصّه بطلميوس [4] گرديد. نبطيان با
بطلميوس همراه شدند، ولى آنتىگون [5] پس از تصرف شام و فينيقيه يكى از سرداران
نامى خود را براى جنگ با نبطيان اعزام داشت. سردار مزبور حمله برده پترا را متصرف
شد. اما همه نيروهاى همراه وى كه بالغ بر 600، 4 تن بودند كشته شدند. دِيُودور
مىنويسد كه وقتى دِسْترِيُوس وارد پترا شد، اعراب به او چنين گفتند: اى دستريوس
پادشاه، چرا با ما مىجنگى، ما در ريگستانى به سر
[2] . ناصرخسرو
قباديانى دربارۀ اين خصيصه اعراب داستانى را نقل كرده كه شنيدنى است. او مىنويسد:
«و به همينحج، از مردم خراسان، قومى به راه شام و مصر رفته بودند و بر كشتى به
مدينه رسيدند. ششم ذى الحجّه ايشان را صد و چهار فرسنگ مانده بود تا به عرفات
رسند، گفته بودند: «هر كه ما را در اين سه روز كه مانده است به مكّه رساند، چنانكه
حج دريابيم، هر يك از ما چهل دينار بدهيم.» اعراب بيامدند و چنان كردند كه به دو
روز و نيم ايشان را به عرفات رسانيدند و زر بستاندند. و ايشان را بر شتران جمازه
بستند و از مدينه برآمدند و به عرفات آوردند: دو تن مرده كه بر آن شتران بسته
بودند، و چهار تن زنده بودند، اما نيم مرده، نماز ديگر كه ما آنجا بوديم برسيدند،
چنان شده بودند كه بر پاى نمىتوانستند ايستادن و سخن نيز نمىتوانستند گفتن.
حكايت كردند كه: در راه بسى خواهش بدين اعراب كرديم كه «زر كه دادهايم شما را
باشد، ما را بگذاريد كه بىطاقت شديم»، از ما نشنيدند و همچنان براندند.»
(سفرنامۀ ناصرخسرو، ص 106)
[3] . آخرين
حملهاى كه پيش از ظهور اسلام به داخل شبه جزيرۀ عربستان انجام گرفت از سوى
ابرهه، پادشاهحبشه، بود كه با پيل سوارانش قصد تصرف مكه را داشت و در سورۀ
فيل به آن اشاره شده است. (قرآن كريم: سورۀ فيل / آيه 1-5)
[4] . بطلمِیوس
(Ptolemce)
(1323 - 305 ق.م) از سرداران اسکندر که
پس از مرگ وِی پادشاهِی مصر را به دست گرفت.
[5] . آنتىگون:
از سرداران اسكندر و پادشاه مقدونيه
نام کتاب : آشنایی با تاریخ تمدن اسلامی نویسنده : بینش، عبدالحسین جلد : 1 صفحه : 113