در هنگام لشكركشى مسلمانان، اقوام لاتين و گُت روح بندگى پيدا كرده بودند و چون اصل ثابتى در كار نبود، به ماهيت حكمرانان توجهى نداشتند. از اين رو زمينه پذيرش هر كشورگشايى در آنان فراهم گرديده بود. همچنين از آنجا كه سرداران سپاه نيز در شمار كارگزاران كشور بودند، چندان محل اعتماد نبودند: سلطنت در ميان گتها انتخابى بود و همه اميران هواى سلطنت در سر داشتند و طرفدارانشان نيز پيوسته با يكديگر در حال كشمكش بودند و در نتيجه كشور يك سره رو به انحطاط رفته بود و از نظر داخلى چنان جامعه دچار نفاق شده بود كه دو تن از اميران بزرگ اندلس يعنى كنت ژولى‌ين (neiluJ etnoC) و اسقف اعظم اشبيلييه، هنگام لشكركشى مسلمانان با آنان همراه گشتند. (1)

3. مسلمانان در اندلس‌

انحطاط دولت ويزيگوتها، موسى بن نصير را كه از سوى خلفاى اموى حاكم افريقيه و مغرب بود، به تسخير شبه جزيره ايبرى واداشت و خود مردم اسپانيا نيز كه از مظالم ويزيگوتها به تنگ آمده بودند، به يارى او برخاستند. غلام وى، طارق بن زياد، با هفت هزار سرباز در سال 92 ه. ق (711 م) نزديك جبل طارق به اسپانيا پياده شد و پادشاه ويزيگوتها، رودريگ، را شكست داد و تا قلب اسپانيا پيش رفت. موسى كه نمى‌خواست همه افتخار پيروزى نصيب طارق شود با هجده هزار تن به اسپانيا تاخت (سال 93 ه) و چندين شهر را گرفت و در تولدو (طليطله) به طارق رسيد و تا شمال اسپانيا پيش رفت. در عين پيروزى، او و طارق هر دو را وليد به دمشق خواند و آنان ديگر روى اسپانيا را نديدند. پس از آن واليهايى از دمشق براى اسپانيا معين مى‌شد و اختلافهاى قبيله‌اى مايه پريشانى كارها بود. در اين فاصله مسلمانان مقدارى در جنوب فرانسه پيش رفتند و به دره رود رن رسيدند و بالاخره با شكست خوردن (رمضان 114 ه. ق) عبدالرحمان غافقى از شارل مارتل، پيشرفت مسلمانان متوقف شد. (2)

---------------------

(1) . همان، ص 330

(2) . دايرة المعارف فارسى، مصاحب