از زمان پيروزى موسى بن نصير و طارق تا سال 138 ه (756 م) اندلس به دست حاكمانى كه خلفاى دمشق منصوب مى‌كردند اداره مى‌شد و آخرين آنان يوسف بن عبدالرحمان فهرى نزديك قرطبه از عبدالرحمن يكم شكست خورد. عبدالرحمن در سال 138 ه خود را امير اندلس خواند و بدين ترتيب سلسله امويان اسپانيا تأسيس شد؛ كه فرمانروايان آن در 138- 300 ه. با عنوان امير و از 317 ه. كه عبدالرحمن سوم به تخت خلافت نشست به عنوان خليفه حكمرانى كردند. در دوره عبدالرحمان سوم دولت اسلامى اندلس به اوج عظمت رسيد، ولى كمى پس از آن رو به انحطاط گذاشت و در 422 ه/ 1031 م منقرض شد و به جاى آن سلطنتهاى كوچك محلى پيدا شد كه در تاريخ به نام ملوك الطوايف خوانده مى‌شوند. اين تفرقه فشار مسيحيان را نسبت به مسلمانان براى بازپس گرفتن سرزمينهاى خود زيادتر كرد و ناچار ملوك طوايف از مرابطون كه فرمانروايان بربر شمال آفريقا بودند كمك خواستند و اينان از 479 ه به بعد به تدريج بر اسپانيا مسلط شدند. در سالهاى ميان 551 و 556 ه طايفه دينى و سياسى ديگرى به نام دولت موحدون، تسلط مرابطون را در افريقا و اندلس هر دو برانداخت و اين دولت جديد نيز بعد از شكستى كه در 609 ه/ 1212 م در واقعه العقاب از مسيحيان متحد ديد از ميان رفت. (1)

پس از آن تا مدت دو و نيم قرن تنها امارت اسلامى اسپانيا امارت غرناطه بود و سلسله امراى بنى نصر يا بنى الاحمر بر آن حكومت مى‌راندند. مؤسس اين سلسله محمد يكم ملقب به الغالب باللّه در 635 ه. ق/ 1237- 38 م غرناطه را به تصرف درآورد و قصر معروف الحمرا را بنا كرد، ولى خراجگزار فرديناند دوم (پادشاه كاستيل) و پس از او آلفونسوى دهم شد. در تاريخ دوم ربيع الاول 897 ه/ 3 ژانويه 1492 غرناطه نيز به دست مسيحيان تسخير شد و حكومت مسلمانان بر اندلس خاتمه يافت. موريسكوها يعنى مسلمانانى كه پس از سقوط دولت غرناطه در اسپانيا ماندند، دستخوش آزار مسيحيان شدند و سرانجام از اسپانيا اخراج گرديدند. (2)

---------------------

(1) . همان

(2) . همان