3- 5. قصر سلطنتى دهلى‌

اين قصر كه به وسيله شاه جهان بنا گرديد، از زيباترين قصرهاى اسلامى در ايران و هندوستان به شمار مى‌رود. زيبايى اين قصر موجب گرديده بود كه همه كشورگشايانى كه به دهلى هجوم برده‌اند از تخريب و انهدام آن چشم بپوشند. اما انگليسيها با همه ادعاهاى متمدن بودنشان، هنگام استعمار هند، بخشهايى از اين بناى زيبا را ويران ساختند و از مصالح ساختمانى آن براى سپاهيان خود منزل بنا كردند. تنها ايوانهايى را كه به دردشان مى‌خورد باقى گذاشتند. چون اين ايوانها با خاتم‌كاريهاى زيبا تزيين يافته بود و پس از اين كه آنجا را طويله اسبان خود كرده بودند صاف و تميز كردن آن تا حدى مشكل بود، روى اين ديوارهاى نفيس و عالى را با گچ سفيد كردند. از اين حركت صداى اعتراض مردم بلند شد و استعمارگران به ناگزير خرابيها را ترميم كردند.

6. آثار تمدن اسلامى در پاكستان‌

پس از جدا شدن پاكستان از هند، مردم آن كشور علاوه بر سهمى كه از تمدن هند اسلامى به ارث بردند، خود نيز بناهايى احداث كردند كه از آن جمله مى‌توان به مسجد پادشاهى، مسجد طلا، آرامگاه امپراتور جهانگير، قبر نور جهان، قبر انار كالى، بارگاههاى چنّان پير و مسجد بهونگ، آرامگاه قائد اعظم و گور علامه اقبال مى‌توان اشاره كرد. برخى از اين بناها به سلاطين مغول، برخى رهبران فرقه‌هاى صوفى و برخى ديگر به رهبران استقلال پاكستان تعلق دارد. براى نمونه در اينجا به ويژگيهاى يكى از اين بناها اشاره مى‌گردد.

1- 6. مسجد پادشاهى‌

مسجد سلطنتى يا پادشاهى در كنار ميدان دروازه عالم‌گيرى دژ لاهور واقع است. بانى اين مسجد اورنگ زيب، آخرين پادشاه مغولان كبير در هند بود. اين بنا يك پارچه از سنگ قرمز ساخته شده است. تكميل ساختمان مسجد مدت 5/ 2 سال به طول انجاميد و در سال 1674 م به پايان رسيد. اين مسجد مدخل زيبايى دارد به ارتفاع 33/ 21 متر. ابعاد صحن آن 5/ 161* 6/ 161 متر است كه گفته مى‌شود از صحن همه مساجد بزرگ‌تر است. در زير گنبدهاى مرمرين آن هفت شبستان وجود دارد. چهار مناره بزرگ در چهار گوشه مسجد واقع است كه هر يك 20 متر محيط