تاج محل مقبره‌اى مقدس به شمار نمى‌رود، اما وجود برخى علايم و نمادهاى مورد تقديس در باورهاى سنتى و معتقدات مذهبى در طراحى و ساختمان تاج محل، سبب شده است كه بسيارى از محققان از برخى جنبه‌هاى آن تفاسير تقدس‌گرايانه بكنند: با عنايت به كتيبه‌هاى قرآنى، كه عمدتاً درباره بهشت و قيامت است، باغ و درختان آن را تمثيل جاودانگى و حيات دانسته و با الگويى ملكوتى (بهشت) انطباق داده‌اند؛ دروازده اصلى مجموعه را نماد مدخلى دانسته‌اند كه پيامبر اكرم در معراج از طريق آن وارد بهشت شد؛ حوض مرمرين مرتفع وسط باغ را نماد حوض كوثر و چهار نهر چهار سوى آن را نماد چهار نهر جارى در بهشت شمرده‌اند؛ عمارت مزار را با گنبدهاى پيازى‌اش نماد عرش دانسته‌اند كه خداوند در روز رستاخيز بر آن به داورى مى‌نشيند و چهار مناره اطراف آن نيز، براساس كيهان‌شناسى عاميانه قرون وسطا، چهار ركن عرش قلمداد شده است. [1]

2- 5. جامع دهلى‌

جامع دهلى در سال 1060 ه/ 1650 ميلادى ساخته شد. اين بناى با شكوه، در ميدانى مرتفع بنا شده و براى بالارفتن به آن پلكانهايى تعبيه شده‌است. اين پلكانها به دروازه بزرگى منتهى مى‌گرددكه سبك معمارى آن ايرانى است. مسجد از سنگ سرخ بنا شده و روى آن را با سنگ مرمر سفيد و سنگ سياه در كمال مهارت و استادى پوشانيده‌اند. در اين مسجد طرز معمارى عرب و ايرانى و هندى با هم تركيب يافته‌اند.

تصوير شماره 53

جامع دهلى‌

[1] . دانشنامۀ جهان اسلام، مقالۀ تاج محل