يَشْفَعُ يَوْمَ القِيامَةِ ثَلاثَةٌ: الأَنْبِياءُ، ثُمَّ الْعُلَماءُ، ثُمَّ الشُّهَداءُ. [1]

روز قيامت سه گروه شفاعت مى‌كنند: پيامبران، سپس عالمان، سپس شهيدان.

مَنْ خَرَجَ فى‌ طَلَبِ الْعِلمِ فَهُوَ فى‌ سَبيلِ اللَّهِ حتَّى يَرْجِعَ. [2]

هر كس در جست‌وجوى دانش بيرون رود، در راه خداوند است تا بازگردد.

انَّ الْمَلائِكَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَها لِطالِبِ الْعِلْمِ رِضًى بِما يَصْنَعُ. [3]

فرشتگان به خاطر رضايت از كار جوينده دانش براى او بال خويش را مى‌گسترانند.

مَنْ سَلكَ طَريقاً يَلْتَمِسُ بِهِ عِلْماً سَهَّلَ اللَّهُ لَهُ طريقاً إِلَى الْجَنَّةِ. [4]

هر كس در جست‌وجوى دانشى راهى را بپيمايد، خداوند راهى را به سوى بهشت برايش هموار گرداند.

أَلْعالِمُ وَالمُتَعَلِّمُ شَريكانِ فِى الْأَجْرِ وَ لا خَيْرَ فِى سائِر النَّاسِ. [5]

عالم و دانشجو در پاداش سهيم‌اند و در ديگر مردم خيرى نيست.

اين توجه به دانش و دانشمندان موجب گرديد كه دانش در جامعه اسلامى همگانى شود، مردم سخت به دنبال علم باشند و نسبت به دانشمندان با ديده احترام بنگرند.

3. هدفهاى علمى و آموزشى در تمدن اسلامى‌

با توجه به ارزش والاى دانش و جايگاه والاى دانشمندان در اسلام، اينك اين پرسش مطرح است كه علوم ارزشمند مورد نظر اسلام كدام است؟ آيا اين علوم منحصر به علوم دينى است و يا آنكه دانشهاى غير دينى را نيز دربرمى‌گيرد؟ در پاسخ به اين پرسش با نظر به آيه‌هاى قرآنى و روايتهاى پيامبر (ص) و امامان (ع) و نيز سيره دانشمندان مسلمان و تلقى آنان از دانش در دوران تمدن اسلامى حقايق زير در خور ذكر است:

[1] . همان، ص 16

[2] . همان، ص 21

[3] . همان، ص 20

[4] . همان، ص 21

[5] . همان، ص 22