2. كانونهاى دانش در قلمرو تمدن اسلامى از عصرى به عصر ديگر تفاوت مى‌كرد. گاه ايران و عراق، روزگارى مصر، دوره‌اى اندلس و زمانى هند بود، ولى همه به حوزه اسلامى تعلق داشت. [1]

3. دانشمندان اسلامى در انجام مسافرتهاى علمى و شركت در پروژه‌هاى علمى آزاد بودند و نيازى به محدود كردن خود در قلمرو جغرافيايى ويژه‌اى احساس نمى‌كردند. [2]

6. چه بايد كرد؟

در دوران اوج تمدن اسلامى، مسلمانان در حالى اهتمام به دانش داشتند كه رقابت علمى همانند روزگار ما در ميان نبود چنان كه مى‌دانيم امروزه قدرت به دانايى است و سخن فردوسى، «توانا بود هر كه دانا بود»، تفسيرى عينى يافته است؛ و مسلمانان براى حضور هرچه قدرتمندانه‌تر در صحنه بين‌الملل بايد بر ميزان دانايى خود بيفزايند و در رواج هر چه بيشتر علم و دانش در ميان خود بكوشند.

پرسش‌

1. با توجه به ارج و منزلت دانش در اسلام، آيا به نظر شما مسلمانان به وظايف علمى‌شان درست عمل كرده‌اند؟ توضيح دهيد.

2. آيا در روزگار كنونى امكان ايجاد يك جامعه مشترك المنافع علمى در جهان اسلام وجود دارد؟

چگونه؟

3. تفسير شما از اين سخن پيامبر (ص) چيست: «عالم و متعلم در پاداش شريكند، و در ديگر مردم خيرى نيست.»

5. مقاله «بيت الحكمه» را در دايرة المعارف بزرگ اسلامى و يا ديگر دايرة المعارفها بخوانيد و خلاصه‌اى را از آن در كلاس ارائه دهيد.

[1] . علم و صنعت در اسلام، م. ا. منان - ن. بامات، ترجمۀ محمدجواد سهلانى، ص 9-11

[2] . همان