فصل سوم: هنر و معمارى در تمدن اسلامى

مقدمه‌

جاى جاى دنياى اسلام شاهد حضور آثار هنر و معمارى است، آثارى كه هر چند در اجزايشان از فضاى بومى‌شان تأثير پذيرفته‌اند، اما روح حاكم بر آنها اسلامى است. زيرا اشتراك مذهبى مجال را بر اختلافهاى نژادى و سنن باستانى ملتها تنگ كرده و از اين رهگذر نه تنها علايق معنوى بلكه حتى آداب و رسوم كشورهاى گوناگون را در جهتى روشن و مشخص هدايت كرده است.

نكته شايان توجه اينكه در هنر اسلامى هر چند كه عبادتگاهها به علت نيازهاى كاربردى شكل معمارى ويژه‌اى پيدا كرده ولى اصول تزيين آنها با ابنيه غير دينى تفاوتى نمى‌كند.

نكته ديگر اينكه چون از نظر اسلام مجسمه‌سازى ممنوع است، فعاليت استادكاران اسلامى به معمارى، صنايع مستظرفه و خط محدود گشته است و الحق كه در اين حوزه‌ها گوى سبقت ربوده‌اند.

موضوع هنر و معمارى اسلامى مبحث پردامنه‌اى است و پيداست كه بايد جنبه‌هاى تخصصى آن را در تأليفهاى فنى و مستقل جست‌وجو كرد. آنچه در فصل حاضر مورد بررسى قرار گرفته، جنبه كلى و عمومى دارد و به ويژه سعى گرديده تا جلوه‌هاى هنر و معمارى اسلامى با ارائه تصوير نشان داده شود؛ و اين مهم از طريق عناوين ذيل به انجام رسيده است:

1. ماهيت هنر اسلامى‌

2. بناهاى اسلامى‌

1- 2. مسجد

2- 2. مدرسه‌