«أَما وَ اللَّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَها فُلانٌ (ابنُ أَبى قُحافَة) و انَّهُ لَيَعْلَمُ أَنَّ مَحَلّى مِنْها مَحَلُّ الْقُطْبِ‌مِنَ الَّرحَى. يَنْحَدِرُ عَنّى‌ السَّيْلُ، وَلا يَرْقى‌ إِلَىَّ الطَّيْرُ ...» [1]

هان، به خدا سوگند كه پسر ابى‌قحافه جامه خلافت را بر تن كرد در حالى كه خوب مى‌دانست من در رابطه با خلافت مانند قطب ميانه آسيا هستم. و من چون كوهسارى بلند هستم كه جويبارهاى فضيلت و دانش سيل‌آسا از درونم فرو مى‌ريزد و مرغانِ بلند پروازِ انديشه را در فضاى گسترده دانشم، ياراى پرواز و دست‌يابى به اوج آگاهيم نيست.

اگر چه در ظاهر به نظر مى‌رسد كه امام على (ع) فضل و برترى خويش را در تصدى امور خلافت و زعامت امت اسلام بيان مى‌دارند، امّا در واقع بيان شيواى آن حضرت مفهوم بسيار وسيع‌ترى دارد؛ هم در وجود شريف ايشان حكمت‌ها و علومى نهفته است كه در ديگران وجود ندارد و هم اينكه ديگران از اين جايگاه رفيع و مقام والاى علمى آن حضرت اطلاع دارند و در عين علم و آگاهى از اين سرچشمه خروشان و منبع جوشان، او را ناديده مى‌گيرند. اگر چه علم و دانش على (ع)، بسان چشمه‌اى در وجود شريفشان در حال فيضان و جريان بود، امّا اين وجود شريف پر از درد نيز بود، دردى كه حاكى از بى‌وفايى‌ها، نامدرمى‌ها، ظلم و بى‌عدالتى‌ها بود. حتى درد از اينكه چرا ياران با وفا و شايسته‌اى در اطراف او پيدا نمى‌شوند تا از كوثر زلالش، جانهاى تشنه خود را سيراب نمايند و از اين همه علوم جامع آن حضرت بهره ببرند. على (ع) بيانات شيوا و دلربايى را با يكى از ياران صدوق و با وفاى خويش، كميل بن زياد، دارند كه در آن هم اشاره به مقام والاى علمى و عرفانى خويش دارند و هم ابراز دردمندى ...!

«... يَا كُمَيْلَ هَلَكَ خُزَّانُ اْلأَمْوَالِ وَهُمْ أَحْيَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَابَقِىَ الدَّهْرُ. أَعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ، وَ أَمْثَالُهُمْ فِى الْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ. ها، إِنَّ ههُنَا لَعِلْماً جَمّاً (وَ أَشَارَ إلَى صَدْرِهِ) لَوْأَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً، بَلى‌ أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ عَلَيْهِ، مُسْتَعْمِلًا آلَةَ الّدِينِ لِلدُّنْيَا وَ مُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ بِحُجَجَهِ عَلَى أَوَلِيَاءِهِ، ...» [2].

[1] . نهج‌البلاغه، خطبه 3 (شقشقيه).

[2] . همان، حكمت شماره 147.