معقول و متعالى بودن زندگى اخلاقى‌

انسان به حكم عقل و فطرت بايد به‌گونه‌اى عمل كند كه به حيات معقول انسانى برسد و به كرامت نفس و روح متعالى نايل آيد. تنها راه رشد و تعالى و رسيدن به كرامت نفس و بزرگوارى هم پايبندى به اصول اخلاقى و دورى گزيدن از رذائل و صفات پست حيوانى است. چنان كه امام على (ع) در سخنان زير به آن تصريح كردند:

«الْكَرَمُ حُسْنُ السَّجِيَّةِ وَاجْتِنابُ الدَّنِيَّةِ» [1]

بزرگوارى و كرامت نفس، اخلاق پسنديده و دورى از پستى‌ها است.

«الْكَريمُ يَرى‌ مَكارِمَ افْعالِهِ دَيْناً عَلَيْهِ يَقْضيهِ.» [2]

انسان كريم كارهاى كريمانه‌اش را بدهى خود مى‌داند كه بايد ادايش كند.

بنابراين، انسان‌هايى كه خواستار كرامت نفس و تعالى روحى و در نهايت خواستار «حيات معقول و متعالى» هستند، بايد به معيارهاى اخلاقى و مكارم و فضايل اخلاق پايبند باشند.

احساس مسؤوليت و تعهد بخشى به انسان‌

پايبندى به اخلاق و ارزش‌هاى والاى انسانى و الهى، انسان را متعهد و مسؤول مى‌گرداند و احساس نوع دوستى، روحيه ظلم‌گريزى و استكبار ستيزى را در او تقويت مى‌كند.

چه اين كه تجربه نشان داده افرادى نسبت به قوانين فردى و اجتماعى احساس مسئوليت بيشتر و بهتر مى‌كنند و با ميل و رغبت به انجام آن مى‌پردازند كه به اصول اخلاقى پايبند بوده‌

[1] - معجم الفاظ (فهرست)، غررالحكم و دررالكلم، مصطفى درايتى، ص 346

[2] - شرح غررالحكم و دررالكلم، آمدى، ترجمه و تصحيح از ارموى، ج 2، ص 115، حديث شماره 2031، انتشارات دانشگاه تهران