قيام كرده‌اند، تشكيل نظام دينى امكان‌پذير شده است. در صدر اسلام نيز پيامبر اسلام (ص) پس از گرايش مردم و يافتن پايگاهى مناسب، اقدام به تشكيل حكومت اسلامى نمود؛ از جمله اينكه مردم يثرب طى چند مرحله به حضور پيامبر شرفياب شده، اعلام وفادارى نمودند كه مرحله دوم و سوم به «بيعت عقبه» معروف شد؛ در نخستين بيعت عقبه، دوازده تن از يثربيان- ده نفر از طايفه خزرج و دو تن از قبيله اوس- در سال دوازدهم بعثت در كوهپايه‌اى در منا به ديدار پيامبر (ص) شتافتند و پس از پذيرش اسلام، با آن حضرت پيمان بستند كه افزون بر مراعات احكام الهى، در كارهاى نيك از رسول خدا فرمان‌بردارى كنند. [1] آنگاه پيامبر، مصعب بن عمير را همراه آنان به يثرب گسيل داشت تا معارف اسلام و قرآن را به ايشان بياموزد. [2]

در سال سيزدهم بعثت، 75 نفر زن و مرد مسلمان براى انجام مراسم حج از يثرب وارد مكه شدند و پس از انجام مناسك حج، در نيمه شب دوازدهم ذى‌حجه در همان كوهپايه منا با پيامبر ملاقات كردند و آن حضرت پس از تلاوت چند آيه از قرآن به آنان فرمود:

من با اين شرط با شما بيعت مى‌كنم كه همانند زنان و فرزندانتان از من حمايت كنيد.

آنان شرايط پيامبر را پذيرفتند و با مشورت ايشان، دوازده نفر نيز به عنوان «نقيب» برگزيده شدند تا هر يك بر گروهى نظارت كنند. [3]

پس از انجام چنين بيعتى، مسلمانان مكه به امر پيامبر راهى مدينه شدند و در مدتى كمتر از سه ماه همه مسلمانان به جز عدّه اندكى مكه را به سوى مدينه ترك كردند، پس از آن، هجرت پيامبر (ص) صورت گرفت كه به تشكيل حكومت اسلامى در مدينه انجاميد.

[1] - السيرة الحلبيه، ج 2، ص 7

[2] - السيرة النبويه، ابن هشام، ج 2، ص 76

[3] - همان، ص 81-85