و اولين مرحله پيروزى نمايان گرديد. خطر آشكارتر و مخالفت‌ها و برخوردها با نهضت پيامبر شديدتر شد. جنگ‌هاى پى در پى صورت گرفت ولى حق‌طلبان با چنگ و دندان از رهبر و نهضت خود دفاع كردند و روز به روز قدرت بيشترى يافتند. سال هشتم هجرى سال شكست ظاهرى رهبران شرك و جهل است. آنان كه با مشاهده قدرت اسلام از سركوب آن مأيوس شدند، به ظاهر اسلام آوردند و مورد عفو و بخشش پيامبر اكرم (ص) واقع شدند:

«اذْهَبُوا انْتُمُ الطُّلَقاءُ» [1]

برويد كه شما آزاد شده‌گانيد.

گرچه پيش از اين نيز افرادى به نفاق و دورويى و براى استحاله نظام، به ظاهر ايمان آورده بودند و در زير پوشش نفاق به پيشبرد اهداف خود مشغول بودند، ولى حركت ارتجاعى منافقان از اين تاريخ قوت و قدرت بيشترى گرفت به طورى كه بلافاصله بعد از رحلت پيامبر (ص) به حاكميت رسيد و به استحاله انقلاب پرداخت. اين جريان ابتدا فقط رهبرى نظام را از دست شخص صاحب صلاحيت و منصوب شده از طرف خدا و پيامبر (ص) كه همه امت با او بيعت كرده بودند- خارج كرد ولى در بقيه مسائل به‌خصوص مسائل ظاهرى و سطحى همان روش پيامبر را ادامه داد و كم كم استحاله دامن گستراند به طورى كه بعد از سى سال از وفات پيامبر، همان ملوكيّت و سلطنت مطلقه و استبدادى قبل از رسالت، دوباره شكل گرفت و همان مناسبات جاهلى و طاغوتى تحت عنوان اسلام بر جامعه حاكم شد [2] و حتى احكام عبادى نيز مورد تحريف قرار گرفت به طورى كه در زمان امام سجاد (ع)- دوران حكومت مروانيان از بنى اميه- حتى بنى هاشم كيفيت صحيح نماز و حج را نمى‌دانستند. [3]

[1] - بحارالانوار، ج 100، ص 59

[2] - ر. ك: انقلاب تكاملى اسلام، جلال‌الدين فارسى، ص 442

[3] - دراسات و بحوث فى التاريخ والاسلام، جعفر مرتضى عاملى، ج 1، ص 80