الف- منظر آيات‌

1- (وَ جَعَلْنا بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقُرَى الَّتى‌ بارَكْنا فيها قُرًى ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فيهَا السَّيْرَ سيرُوا فيها لَيالِىَ وَ ايّاماً آمِنِينَ) (سبأ: 18)

و ميان ايشان (مردم) و آبادى‌هاى بركت يافته، آبادى‌هاى آشكارا قرار داديم و سير در آن‌ها را حتم و معيّن‌كرديم (و به آنهاگفتيم:) شب‌ها و روزها در اين آبادى‌ها با ايمنى (كامل) سفركنيد!

در چندين روايت [1]، امامان (ع) «قراى ظاهره» را دانشمندان و عالمان دينى دانسته‌اند كه ميان مردم و «قراى مباركه» يعنى معصومين (ع) قرار دارند و مردمان را با ارشادها و راهنمايى‌هاى خويش به «قراى مباركه» مى‌رسانند و مردم از حركت در اين مسير در هر شرايطى احساس امنيّت مى‌كنند.

2- (فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لَيَتَفَقَّهُوا فِى الدّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ اذا رَجَعُوا الَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ) (توبه: 122)

چرا از هر گروهى از آنان (مؤمنان) طايفه‌اى كوچ نمى‌كند تا در دين (و معارف و احكام اسلام) آگاهى يابند و به هنگام بازگشت به سوى قوم خود آنها را بيم دهند؟! شايد (از مخالفت فرمان پروردگار) بترسند و خوددارى كنند.

منظور از تفقّه در دين، فراگيرى همه معارف و احكام اسلام، اعم از اصول و فروع است.

بنابراين آيه ياد شده دليل روشنى است بر اين كه همواره گروهى از مسلمانان به‌عنوان انجام يك واجب كفايى بايد به تحصيل علم و دانش در زمينه تمام مسائل اسلامى بپردازند و پس از فراغت از تحصيل به ارشاد و هدايت مردم همّت گمارند.

ب- منظر روايات:

1- «تَفَقَّهْ فِى الدّينِ فَانَّ الْفُقَهاءَ وَرَثَةُ الْانْبِياءِ» [2]

در دين تفقّه كن! زيرا فقيهان، وارثان پيامبرانند.

[1] - ر. ك: تفسير برهان، ج 3، ص 347-348

[2] - عوالى اللئالى، ابن ابى جمهور، ج 4، ص 60