دردمندان آشنا بودند و محروميّت‌ها و مشكلات آنان را به صورت عينى لمس كرده، همواره پشتيبان و تكيه‌گاه محرومان و مستضعفان بوده‌اند.

تاريخ مبارزات شيعه گواه اين واقعيّت است كه فقهاى گرانقدر، همواره در كنار مردم مسلمان، طعم فقر و تنگدستى، زندان و شكنجه و اسارت را چشيده و در عرصه‌هاى خون و شهادت، الگوهاى صادقى براى مردم بوده‌اند.

صدها سال است كه روحانيّت اسلام، تكيه‌گاه محرومان بوده است. هميشه مستضعفان از كوثر زلال معرفت فقهاى بزرگوار، سيراب شده‌اند. از مجاهدات علمى و فرهنگى آنان- كه به حقّ، از جهاتى افضلِ از دِماء شهيدان است- كه بگذريم، آنان در هر عصرى از اعصار براى دفاع از مقدّسات دينى و ميهنى خود، مرارت‌ها و تلخى‌هايى متحمّل شده‌اند و همراه با تحمّل اسارت‌ها و تبعيدها، زندان‌ها و اذيّت‌ها و آزارها و زخم زبان‌ها، شهداى گرانقدرى را به پيشگاه مقدّس حقّ، تقديم نموده‌اند. [1]

در شرح حال صاحب معالم، فرزند شهيد ثانى نوشته‌اند: وى فقط به خاطر همگون بودن با تنگدستان و مستمندان و تسلّى آنان و عدم تشبّه به ثروتمندان، هرگز قوت بيش از يك هفته يا يك ماه را نمى‌اندوخت. [2]

از زبان اطرافيان امام خمينى (ره) نقل شده است:

هواى نجف بسيار گرم بود. بعضى از اوقات نزديك به 50 درجه مى‌رسيد. روزى با چند نفر از برادران خدمت امام رسيديم و گفتيم: آقا! اين گرما شديد است و شما هم پيرمرد. چون هواى كوفه بهتر است و مردم به آنجا مى‌روند، شما هم به آنجا برويد. امام در جواب فرمود: من چطور براى هواى خوب به كوفه بروم در صورتى كه برادران من در ايران در زندان به سر مى‌برند. [3]

[1] - صحيفۀ نور، ج 21، ص 89

[2] - سيماى فرزانگان، ج 3، ص 453

[3] - همان، ص 449