درس پنجم:

دين و حكومت‌

از چالش‌هاى مطرح در باره دين و تفكر دينى كه پيشينه هم دارد، جدا انگارى سياست از ديانت (: سكولاريسم) است.

در اين درس، در راستاى پاسخ به چالش و شبهه مزبور، به تبيين جايگاه سياست و حكومت در اسلام مى‌پردازيم.

تفكيك‌ناپذيرى دين از سياست در اسلام‌

سياست در لغت به معناى رعيت‌دارى، اصلاح امور مردم و نگاه داشتن حد هر چيز، آمده است. [1]

اما در اصطلاح و در عرف بين‌الملل تعاريف زيادى مطرح شده كه از مجموع تعاريف ارائه شده براى سياست [2]، مى‌توان آنها را به دو دسته كلى: «سياست خوب و ارزشمند» و «سياست ناپسند و ضد ارزشى» تقسيم كرد. سياست خوب و پسنديده، همان است كه در كلام خواجه نصير طوسى به «سياست فاضله» تعريف شده و معادل امامت در مفهوم اسلامى آن است و آن، همان مردم‌دارى، هدايت خلق و اصلاح امور مردم است. اما سياست ناپسند، كه به تعبير خواجه «سياست ناقصه» ناميده مى‌شود، به معناى تقلب، مردم فريبى و نگون‌بخت ساختن آنان است. [3]

[1] - لسان العرب، جمال‌الدين محمد بن مكرم مصرى، ج 6، ص 108-109

[2] - ر. ك. رسائل اخوان صفا، ج 4، ص 250-272 (رساله نهم)، چاپ بيروت

[3] - ر. ك. اخلاق ناصرى، با مقدمه و پاورقى وحيد دامغانى، ص 298، مؤسسه انتشاراتى فراهانى