4- دفاع از حريم‌

حريم عبارت است از آنچه كه دفاع از آن واجب باشد؛ مانند مال، جان، عِرض (آبرو) و ناموس.

حريم انسان، از نظر اسلام و وجدان عمومى از چنان اهميت و ارزش فوق‌العاده‌اى برخوردار است كه اگر انسان در راه دفاع از حريم خويش، كشته شود و يا در صورت لزوم، فرد مهاجم را از پاى درآورد نه تنها كار بدى نكرده، بلكه مورد تحسين و تمجيد ديگران هم قرار مى‌گيرد. از نظر اسلام نيز كارش بسيار ارزشمند شمرده شده و چه بسا كه مقام شهيد را دارا خواهد بود.

تجاوز به حريم انسان، اشكال و مراحل مختلفى دارد و هر شكل و مرحله آن دفاع متناسب با خود را مى‌طلبد. مثلًا اگر كسى به حريم ناموسى انسان متعرض شود دفع او به هر وسيله ممكن واجب است، اگر چه منجر به كشته شدن مهاجم شود، بلكه در صورتى كه با قصد كمتر از تجاوز، حمله كند، وظيفه همين است.

اما حكم دفاع در مرحله پايين‌تر از اين فرق مى‌كند، گر چه شايد در مرحله بعدى و در صورت بى اثر بودن مرحله قبلى، مراحل بالاتر نيز ضرورى و واجب شود. مثلًا كسى كه به قصد چشم‌چرانى به ناموس انسان نگاه كند و يا از پشت‌بام به داخل خانه انسان سرك بكشد و مانند آن، لازم است او را از راه توبيخ زبانى از اين كار زشت بازدارد، اگر دست برنداشت از راه كتك و مانند آن، جلوگيرى كند و اگر دست برنداشت، به هر وسيله ممكن به دفاع از حريم خود برخيزد و در صورت مجروح يا مقتول شدن فرد مهاجم، خونش هدر است.

مراحل و اشكال ديگر تجاوز به حريم نيز، دفاع متناسب با خود را دارد و بايد مراعات شود. [1]

دفاع و غيرت دينى‌

«غيرت» به معناى حميّت، محافظت عصمت و آبرو و ناموس و نگهدارى عزت و شرف آمده است. [2] در تعريف علماى اخلاق نيز، غيرت و حميّت، يعنى تلاش و كوشش در

[1] - ر. ك. تحريرالوسيله، امام خمينى، ج 1، ص 447-452 به‌ويژه مسائل 4-38، ج 2، ص 425-447

[2] - لغت‌نامه دهخدا، واژه غيرت