درس هشتم:

نقش اخلاق در زندگى‌

مفهوم زندگى و اخلاق‌

حداقل سه معنا يا مرتبه براى زندگى و اخلاق وجود دارد:

1- زندگى حيوانى، (اخلاق به معناى افعال طبيعى)

زندگى حيوانى، نوعى زندگى است كه انسان تحت حاكميت بى قيد و شرط و بلامنازع نفس اماره و غرائز عمل كند. برخى به موازات اين زندگى، اخلاق را تنزل ارزشى داده، در حد افعال طبيعى (بايدها و نبايدهاى نفسانى) متناسب با اين نوع زندگى تعريف كرده‌اند.

مروج و منادى اين نوع اخلاق، مادى‌گرايان و سكولاريست‌ها هستند كه با تأكيد بر اصالت ماده، لذت زندگى را در لذت‌هاى محسوس و مادى خلاصه مى‌كنند و اخلاقيات را هم تحت عنوان «خير محسوس» صرفاً در جهت تأمين خواسته‌هاى «من طبيعى» و حيات مادى به كار مى‌گيرند.

ولى واقعيت اين است كه نه زندگى آدمى محدود به حيات طبيعى است و نه اخلاق محصور در افعال طبيعى.

2- زندگى اجتماعى، (اخلاق به معناى روابط اجتماعى)

زندگى اجتماعى يكسرى آيين‌نامه‌ها، مقررات و آداب اجتماعى را مى‌طلبد تا در پرتو اجراى آنها حقوق انسان‌ها رعايت شود و نسبت به كسى تعدى و ستمى صورت نگيرد و هرج و مرج هم پديد نيايد.