خودكامه كه طرفدار روسها بود، گروهى از افراد رذل و اوباش را تحريك كرد تا در مناطق حساس اجتماع كرده و به عنوان مخالفت با مشروطه، دست به حركاتى بزنند و سرانجام در تاريخ 23 جمادى‌الاولى 1326 به كمك روسها مجلس نمايندگان مردم را به توپ بست و عده زيادى را به خاك و خون كشيد. [1]

خبر به توپ بسته‌شدن مجلس و قتل و كشتار مردم بخصوص مردم تبريز، به نجف رسيد و آيةاللّه خراسانى و ديگر علماى نجف را به شدت متأثر كرد. آيةاللّه خراسانى كه حمايت از مردم را وظيفه خود مى‌دانست بار ديگر عليه دولت بپاخاست و طى نامه‌اى، ابتدا شاه را نصيحت و راه و رسم مملكت دارى و گسترش عدل و ترقى مملكت را به او يادآورى كرد. [2] اما شاه مغرور نه تنها به نصايح اين عالم بزرگ وقعى ننهاد بلكه به سياستهاى استبدادى خود ادامه داد.

پس از اينكه آخوند رضوان‌اللّه عليه دريافت كه دستگاه سلطنت قاجار حاضر نيست حقوق مردم را رعايت كند؛ از سوى ديگر خطر سلطه بيگانگان كشور را تهديد مى‌كرد، در لحظاتى كه مى‌رفت تا چراغ نهضت مشروطيت روبه خاموشى گرايد، فتواى مهمى صادر كرد و جان تازه‌اى به كالبد نهضت دميد و موجب قيام دوباره مردم شد. متن فتواى وى كه به امضاى چند تن ديگر از علما نيز رسيده بود چنين است:

«به عموم ملت ايران حكم خدا را اعلام مى‌داريم: اليوم همت در دفع اين سفاك جبار (محمّدعلى شاه) و دفاع از نفوس و اعراض و اموال مسلمين از اهم واجبات و دادن ماليات به گماشتگان او از اعظم محرمات ... است.» [3]

اين فتوا به وسيله تلگراف به ايران رسيد و باعث هيجان و قيام دوباره مردم گرديد و مجاهدان براى سرنگونى شاه دست به كار شدند، از آن طرف چون روسها نيروهاى خود را وارد ايران كرده بودند و از «محمّدعلى شاه» پشتيبانى مى‌كردند و مملكت در معرض سقوط بود، علماى نجف و در رأس آنان آيةاللّه خراسانى تصميم گرفتند به ايران‌

[1] - تاريخ انقلاب مشروطيت ايران، ج 5-4، ص 758-757.

[2] - مرگى در نور، ص 176.

[3] - همان، ص 183.