دنيا را وداع گفت و به ملكوت‌اعلى‌ پيوست. [1]

مقام علمى و اخلاقى شيخ طوسى‌

شيخ طوسى از لحاظ اخلاقى، عالمى وارسته و مورد اعتماد بود. علم و عمل را قرين يكديگر ساخته و به راستگويى و ساير فضيلتهاى اخلاقى آراسته بود. نظرى بلند داشت و از آزادمنشى و شجاعتى ويژه برخوردار بود. [2]

شيخ طوسى از جهت علمى، يگانه زمان و مرجع فكرى دانش پژوهان بود، در علم و تقوا بر سايرين برترى داشت و عظمت علمى او به قدرى بود كه تا سالها پس از وى، علماى شيعه به خود اجازه نمى‌دادند كه نظريات و آراء فقهى‌اش را نقد كرده بر خلاف آن فتوا دهند و حتى فقهايى همچون «محقق» و «علامه حلّى» نيز به آسانى از نظريات شيخ نمى‌گذشتند. و سالها كتاب «نهايه» او محور بحث و تدريس حوزه‌هاى علمى شيعى بود. [3]

شيخ طوسى نه تنها در فقه بلكه در ساير علوم اسلامى همچون تفسير، كلام، اصول، ادب و ... نيز تخصص داشت و كتابهايى كه در زمينه‌هاى فوق نوشته است، نمايانگر عظمت علمى وى مى‌باشد؛ چرا كه اين كتب در نوع خود كم نظير [4] و در طول تاريخ مرجعى مورد اعتماد براى محققان و مؤلفان شيعه بوده است.

خدمات شيخ طوسى‌

الف- مرجعيت دينى و علمى‌

همچنان كه قبلًا اشاره شد مرجعيت شيعه پس از سيد مرتضى به شيخ طوسى منتقل شد. او علاوه بر اين سمت، رياست علمى حوزه شيعى در بغداد را نيز بر عهده داشت و علما و دانشجويان علوم دينى، اعم از شيعه و سنى از محضر وى كسب فيض مى‌كردند و

[1] - الكنى و الالقاب، ج 2، ص 395.

[2] - يادنامه شيخ طوسى، به كوشش محمد واعظ زاده، ص 332، نشر دانشگاه فردوسى.

[3] - اعيان الشيعه، ج 9، ص 160.

[4] - فهرست، شيخ طوسى، ص 227-228.