همه شارحان نهج‌البلاغه، اتفاق نظر دارند كه مقصود از اين حاكم عادل، حضرت امام مهدى (عج) است كه حدود دويست سال پيش از تولّدش مورد پيشگويى حضرت على عليه السلام قرار گرفت و اكنون جهان اسلام همچنان در انتظار دولت كريمه اوست.

2- پيدايش بنى مروان:

هنگامى كه مروان بن حكم در روز «جمل» اسير شد، از امام حسن و امام حسين عليهم السلام خواست تا نزد امير مؤمنان شفيع شده، او را آزاد نمايند.

آنها در اين باره با امام على عليه السلام گفتگو كردند، حضرت شفاعت آنها را در آزادى مروان پذيرفت و او را رها ساخت. آنان به پدر خود امير مؤمنان گفتند: اجازه مى‌دهيد كه مروان با شما بيعت كند؟ فرمود: مگر پس از كشته شدن عثمان با من بيعت نكرده بود؟! من به بيعت او نيازى ندارم؛ دست اين نابكار دست يهودى است. اگر با دستش با من بيعت كند، رو گرداند و در نهان- با ريشخند- آن را بشكند. حضرت سپس به آينده او و فرزندانش اشاره كرد و حقيقت تلخى را از آينده آنها در ميان نهاد و فرمود:

«أما انَّ لَهُ امْرَةً كَلَعْقَةِ الْكَلْبِ انْفَهُ وَ هُوَ ابُو الْأَكْبُشِ الْارْبَعَةِ، وَ سَتَلْقَى الْامَّةُ مِنْهُ وَ مِنْ وَلَدِهِ يَوْماً أَحْمَرَ» [1]

بدانيد براى او رياستى در پيش است بمقدار زمانى كه سگ، بينى خود را بليسد و اوست پدر چهار فرمانروا و امّت اسلامى از او و فرزندانش روز سرخ- خونين- خواهد ديد.

امام عليه السلام در اين جمله كوتاه، دو مقوله را پيشگويى كرده است:

نخست اينكه مروان مدت كوتاهى بر مردم حكومت خواهد كرد و چنين هم شد زيرا حكومت وى بيشتر از چهار ماه تا نُه ماه به‌طول نينجاميد. امام عليه السلام اين مدّت كوتاه حكومت او را به مدّت زمانى كه سگ، بينى خود را مى‌ليسد، تشبيه مى‌كند و آن تنها اشاره به كوتاهى مدّت رياستش نيست، چرا كه دراين صورت مى‌توانست به پديده ديگرى تشبيه كند مثلًا به مدّت بال گستردن طاووس و جمع كردن آن، يا به باز شدن غنچه و افسرده شدنش و يا به رعد و برق زودگذرى كه از ابرها به‌وجود مى‌آيد و زود ناپديد

[1] - نهج‌البلاغه، خُطبۀ 73.