تبعيدىّ پيامبر صلى الله عليه و آله پس از فتح آفريقا آورده بود به خود او بخشيد. [1]

در يك روز دستور داد دويست هزار درهم از بيت المال به ابوسفيان، و صد هزار درهم به مروان حكم بدهند، [2] و دهها ورد و نمونه ديگر كه مجال ذكر همه آنها نيست.

اندرزهاى حضرت على عليه السلام به خليفه‌

هنگامى كه مردم و بزرگان صحابه از روش خلافتى عثمان و عمّال او به ستوه آمدند نزد حضرت على عليه السلام رفتند و ضمن شكايت از او در خواست كردند كه به عنوان نماينده آنان نزد عثمان رود و او را از اعمال خود برحذر دارد. اميرمؤمنان عليه السلام نزد عثمان رفت و او را نصيحت كرد. در قسمتى از سخنانش فرمود:

«اى عثمان، خدا را در نظر بگير و بر جان خودت رحم كن بهترين بندگان خدا، پيشواى عادلى است كه هدايت يافته باشد و ديگران را نيز هدايت كند

در مقابل مروان، آنگونه مباش كه وى تو را با كِبرِ سن و گذشت عُمْر، هر كجا خواهد سوق دهد .» [3]

قتل خليفه‌

بكار گماشتن بنى اميّه در دستگاه خلافت و مصدر ولايات، و سوء استفاده‌هاى فراوان آنان از اين موقعيّت، و روش خليفه در برابر انتقادكنندگان كه از بزرگان صحابه به شمار مى‌رفتند، از جمله عواملى بودكه خشم و انزجار بسيارى از مردم را بر ضدّ عثمان برانگيخت، و اعتراضات فردى، تبديل به نارضايتى عمومى شد.

عثمان درمقابله با اين نارضايتى عمومى، نامه هايى به برخسژى از عمّال خودمانند معاويه (حاكم شام و عَبْدُاللّهِ بْنِ‌سَعْد (فرماندار بصره نوشت و آنان را براى سركوبى مخالفان به كمك خواست. [4]

مسلمانان وقتى متوجّه شدند، خليفه به جاى تجديد نظر در روش خود، دست به چنين‌

[1] - ابن ابى الحديد، ج1، ص199

[2] - همان مدرك

[3] -نهج البلاغه، خ164 « فَلاٰ تَكُونَنَّ‌ لِمْروانَ‌؟؟؟؟ يَسُوفُكَ‌ حَيْثُ‌ شاءَ بَعْدَ جَلالِ‌ السِّنَّ‌ وَ تَقْضِّى الْعُمْرِ»

[4] -