درس 6 مخالفان حكومت: ناكثين احزاب مخالف حكومت اميرمؤمنان عليه السلام‌

حضرت على عليه السلام در خطبه‌اى مخالفين حكومت خود را به سه دسته تقسيم كرده است: [1]

اصحاب جَمَل كه آنان را «ناكثين» ناميده است.

اصحاب صِفّين كه آنها را «قاسطين» خوانده است.

اصحاب نهروان (خوارج كه از آنان به عنوان «مارقين» ياد كرده است.

از ويژگيهاى روحى «ناكثين» پول پرستى، آزمندى و طرفدارى از تبعيض بود و سخنان اميرمؤمنان عليه السلام درباره عدل و مساوات، بيشتر متوّجه اين جمعيّت است. «قاسطين» كه از «طُلَقاء» [2]، بعضى از فراريان، ناراضيان و كارگزاران عثمان، تشكيل شده بودند، داراى روحيّه حيله گرى و نفاق بودند. آنها مى‌كوشيدند حكومت اميرمؤمنان عليه السلام را ساقط كنند و خود، زمام حكومت اميرمؤمنان عليه السلام را ساقط كنند و خود، زمام حكومت را در دست گيرند.

روحيه دسته سوم، روحيه عصبيتهاى ناروا و خشكه مقدسيها و جهالتهاى خطرناك بود.

اينك- با رعايت اختصار- به معرفى و بررسى مواضع و اقدامات هر يك از گروههاى فوق در برابر حكومت اميرمؤمنان عليه السلام مى‌پردازيم.

الف- ناكثين‌

طلحه و زبير از دير زمانى، آرزوى رسيدن به مقام حكومت بر جهان اسلام را در سر

[1] - مراجعه شود به خطبه سوم نهج البلاغه كه مى‌فرمايد:«فَلَمّا نَهَضْتُ‌ بِالامرِ نَكثْ‌ طايفة و مرقت اخرى و قسط‌ اخرون» البته قبل از على(ع پيغمبر اكرم دشمنان امام را پيشبينى كرد و آنها را به اين نامها ناميد آنجا كه خطاب به على(ع فرمود؟؟؟؟ بعدى النّاكِثينَ‌ و الْقاسِطينَ‌ وَ الْمارِقينَ‌. شرح ابن ابى الحديد، ج1، ص201

[2] -طلقاء كسانى بودند كه در جريانفتتح مكّه به چنگ مسلمانان گرفتار شدند، ولى رسول خدا همۀ آنها را آزاد كرد وفرمود:«اِذْهَبُوا انْتُم طُلَقاءُ»