هجرت، مبدأ تاريخ اسلام‌

هر ملّتى براى خود تاريخ مشخّصى دارد و به طور معمول مبدأ آن را بزرگترين و سرنوشت‌سازترين حادثه سياسى، اجتماعى، نظامى و فرهنگى كه در طول حيات آن ملّت رخ داده است قرار مى‌دهد.

در اسلام، از ميان همه حوادث بزرگ و مهمّى همچون: ولادت رسول خدا (ص) بعثت آن حضرت، هجرت مسلمانان به حبشه، مهاجرت آنان به مدينه و فتوحات سرنوشت‌سازى كه نصيب مسلمانان شد، تنها حادثه هجرت رسول اكرم (ص) از مكّه به سوى مدينه به عنوان مبدأ تاريخ اسلام برگزيده شد و اين نشان دهنده اهميّت اين حادثه در حيات اسلام و نقش مؤثّر آن در تأسيس نظام حكومتى پيامبر (ص) و دگرگون شدن شرايط سياسى، اجتماعى و نظامى جامعه اسلامى آن روز به نفع مسلمانان است.

و نيز بيانگر اصل مترقّى و سازنده هجرت در سرنوشت امّتها و نهضتها و يادآور فداكارى و پايدارى پيامبر (ص) و مسلمانان نخستين در راه هدف و آرمان مقدّس خويش مى‌باشد.

اختلافى كه وجود دارد در مورد گزينش اين حادثه به عنوان مبدأ تاريخ اسلام است.

مورّخان بر اين عقيده‌اند كه در سال هفدهم هجرى، در زمان خلافت «عمر» و با اشاره حضرت على عليه السّلام صورت گرفته است؛ [1] ولى مكتوبى از حضرت على (ع) در دست است كه در زمان رسول اكرم و به فرمان آن حضرت نگاشته شده و به سال نهم هجرى تاريخ گذارى شده است. [2]

[1] . ر. ك. البداية والنهاية، ابن كثير، ج 7، 75-76

[2] . براى آگاهى از متن اين نوشته به كتاب «دراساتٌ و بحوثٌ فى التاريخ والاسلام» ج 1، ص 115 تحت عنوان «تحقيقٌ حول مبدأ التاريخ الهجرى» نوشتۀ دانشمند محقق سيد جعفر مرتضى مراجعه فرمائيد