شده‌است. اقدام به فروش اسلحه شخصى خويش كردند. ثروتمندان، آن سلاحها را مى‌خريدند تا بر نيروى خويش بيافزايند. چون خبر به پيامبر (ص) رسيد، آنان را از اين كار منع كرد و فرمود: «بخشى از امّت من، همچنان به دفاع از دين خود ادامه مى‌دهند تا آنكه دجّال ظهور كند.» [1]

تأثير دعا در جنگ‌

پس از ماجراى تَبُوك، رسول خدا (ص) به درگاه خداوند شكرگزارى كرد و گفت:

خدايا! بر اجر و پيشآمدى كه در اين سفر نصيب ما گشت، بدرگاهت سپاسگزاريم. كسانى هم كه بخاطر عذر شرعى در اينجا ماندند، در اين اجر و پاداش با ما شريكند.» عايشه گفت: «اى رسول خدا! رنجِ سفر و سختيهاى آن به شما رسيده است، آن وقت آنان كه در خانه‌ها مانده‌اند، با شما شريكند؟» رسول خدا (ص) فرمود: «كسانى در مدينه هستند كه در هر مسافتى كه پيموديم و در هر جائى كه اردو زديم، با ما همراهى داشتند. اما چون بيمار بودند، نتوانستند عملًا با ما بيايند. سوگند به آنكه جانم در دست اوست، دعاى آنان بيش از سِلاح ما در دشمن مؤثّر است.» [2]

نتيجه‌گيرى از غزوه تَبُوك‌

1- غزوه تَبُوك موجب شد تا براى اولين بار در تاريخ اسلام، هر فردى از مسلمانان كه قادر به حمل سلاح بود به ميدان رو آورد. [3] بطورى كه از مؤمنان كسى از اين دستور سرپيچى نكرد مگر سه مرد كه خداوند بعدها توبه آنان را پذيرفت.

2- مانور نظامى تَبُوك، نمايش اراده استوار سپاه اسلام و قدرت جسمى و

[1] . مغازى واقدى، ج 3، ص 1057

[2] . مغازى واقدى، ج 3، ص 1056-1057

[3] . باستثناء عَبْداللّهِ بْنِ اُبَىّ و حدود 83 نفر از منافقان ديگر