آن بهره‌گيرى از سلاح دعا است. دعاهايى كه از امام چهارم وارد شده و هم اكنون در دسترس است از مجموع دعاهايى كه از پيامبر صلى الله عليه و آله و بقيّه امامان رسيده بيشتر است.

بيشتر دعاهاى آن حضرت در مجموعه‌اى به نام «صحيفه سجاديّه» كه زبور آل محمد صلى الله عليه و آله [1] و انجيل اهل بيت عليهم السلام [2] نام گرفته، گرد آمده است.

اتخاذ اين روش از سوى امام عليه السلام در آن شرايط دو جنبه داشت: نخست جنبه سياسى كه در آن جوّ اختناق، اولًا حكومت به ماهيّت سياسى، عقيدتى و اخلاقى آن پى‌نمى‌برد و گمان مى‌كرد امام عليه السلام به خاطر گرفتارى‌هاى فراوانى كه برايش پيش آمده از دنيا روى گردانده با دعا به اصلاح امر آخرت خويش پرداخته است؛ در نتيجه كارى به حكومت و مسائل سياسى ندارد. ثانياً بر فرض آنكه حكومت به اين حركت آرام ولى عميق و كوبنده امام عليه السلام پى مى‌برد، نمى‌توانست اعتراض كند؛ زيرا اين اعتراض براى مردم نه تنها قابل قبول نبود بلكه زننده مى‌نمود و خشم و نفرت عمومى مردم را بيش از پيش متوجه دستگاه خلافت اموى مى‌كرد.

و ديگر، جنبه آموزشى و تربيتى آن به عنوان عامل ارتباط ميان بنده و خدا و بريدن از خود و همه قدرتهاى پوشالى و پيوستن به قدرت لايزال الهى است. توجه و انديشه در مضامين بلند دعاهاى رسيده از امام زين‌العابدين عليه السلام بسيارى از مسائل مبهم را در زمينه اعتقادات، اخلاقيات و سير و سلوك براى ما روشن مى‌كند. و تعليمات فراوانى را به افراد بشر در هر نقطه و از هر مذهب، به‌ويژه امّت اسلامى مى‌دهد. از مسائل خداشناسى گرفته تا مسأله نبوت، امامت، نظام رهبرى و حكومت، اخلاق، حقوق مدنى، احكام و آداب و سنن.

2- تبيين و تثبيت امامت‌

مسأله امامت، با همه جايگاه بلندى كه در نظام اعتقادى اسلام دارد پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله مورد بى‌اعتنايى و انزواى گردانندگان دستگاه خلافت قرار گرفت و در دوران‌

[1] معالم العلماء، ابن شهر آشوب، ص 125، شرح حال: متوکل بن عمِیر بن متوکل.

[2] همان، ص 131، شرح حال: ِیحِیِی بن علِی بن محمد بن حسِین رقِّی.