روز عرفه در حضور انبوه حاجيان، گوياترين و جالب‌ترين نمونه اين موضع امام است:

«ايُّهَا النَّاسُ! انَّ رَسُولَ اللَّهِ كانَ الْامامَ، ثُمَّ كانَ عَلِىُّ بْنُ ابى‌ طالِبٍ، ثُمَّ الْحَسَنُ، ثُمَّ الْحُسَيْنُ، ثُمَّ عَلِىُّ بْنُ الْحُسَيْنِ، ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِىٍّ، ثُمَّ هَهْ» [1]

مردم! رسول خدا صلى الله عليه و آله پيشواى مردم بود، پس از او على بن ابى طالب سپس [حضرت امام‌] حسن عليه السلام، آنگاه [امام‌] حسين، سپس على بن حسين و پس از آن محمد بن على، آنگاه من پيشوا هستم؛ مسائلتان را از من بپرسيد.

امام عليه السلام- به گفته «عمرو بن ابى مقدام» راوى حديث- اين پيام را سه بار تكرار كرد؛ سپس به سه جهت ديگر نيز رو كرد و در هر سه سمت، سه بار آن را تكرار نمود؛ بگونه‌اى كه در مجموع دوازده بار بيان فرمود، و با اين اهتمام، پيام امامت را با فريادى رسا به گوش مسلمانانى كه از سراسر بلاد اسلامى در مراسم حج شركت كرده بودند، رساند.

شهادت امام صادق عليه السلام‌

تضاد و اصطكاك بين جبهه امامت به پيشوايى امام صادق عليه السلام و جبهه خلافت عباسى به سركردگى منصور، روز به روز شديدتر و شكاف ميان دو طرف درگير عميق‌تر مى‌گشت.

منصور در طول مدت دوازده سالى كه با امامت امام صادق عليه السلام معاصر بود يك لحظه از انديشه مبارزه با آن حضرت غافل نبود و به شيوه‌هاى مختلف، سعى در محدود كردن فعاليّت‌هاى آن حضرت و بيرون كردن وى از صحنه مبارزه با دستگاه خلافت و در نهايت، شهادت او داشت. اعزام جاسوسان به مدينه به‌منظور گردآورى سند عليه امام، مأمور كردن والى مدينه به آتش زدن خانه حضرت، احضارهاى مكرّر پيشواى شيعيان به مركز خلافت و سرازير كردن سيل تهمت‌ها و افترائها بسوى آن گرامى، همه در راستاى همين سياست انجام مى‌گرفت.

با اين حال نتوانست وجود پيشواى شيعيان را- كه آوازه‌اش در همه جا پيچيده بود- تحمّل كند و تصميم گرفت آن بزرگوار را به شهادت برساند. امام صادق عليه السلام در 25 شوّال،

[1] بحار الانوار، ج 47، ص 58، علّامه مجلسِی در ذِیل حدِیث شرِیف و در توضِیح واژه «هَه» مِی‌نوِیسد: اِین واژه لغت محلِّی برخِی از قباِیل عرب است و معناِیش چنِین است: «اَنَا فَاسأَلونِی».