در اين حال پيرمردى با اشاره ما را به سوى خود فرا خواند. فكر كرديم جاسوسى از جاسوسان منصور است؛ زيرا وى در مدينه جاسوسانى گمارده بود كه هر كس به خانه امام صادق عليه السلام رفت و آمد مى‌كرد گردنش را مى‌زدند. ولى برخلاف تصور ما، او ما را به خانه موسى بن جعفر عليه السلام برد. از آن حضرت پرسش‌هايى نمودم و بر امامتش يقين حاصل كردم. سپس از او خواستم موضوع را با شيعيان درميان بگذارم و آنان را به سوى وى فراخوانم. امام عليه السلام اجازه داد جريان را با افراد انديشمند در ميان بگذارم و از آنان پيمان «كتمان» بگيرم چه آنكه افشا همان و كشتن همان. [1]

دومين منشأ اختلاف، مسأله اسماعيل فرزند امام صادق عليه السلام بود كه عده‌اى از آن بهره بردند. از آنجا كه وى فرزند بزرگ امام عليه السلام بود، بسيارى از شيعيان فكر مى‌كردند كه وى جانشين پدر خواهد بود. او در حيات امام صادق عليه السلام وفات كرد با اين حال عده‌اى پس از آن حضرت با داعيه‌هاى مختلف به وى روى آورده و فرقه‌اى به نام اسماعيليّه در شيعه به وجود آوردند. [2]

پيگيرى نهضت جعفرى‌

امام كاظم عليه السلام با توجه به شرايط سياسى حاكم صلاح نديد دست به اقدام سياسى حادّ بزند و آشكارا با حكومت منصور به ستيز برخيزد؛ بلكه رهبرى و ارشاد علمى و فكرى دانشگاه جعفرى را در اولويت كارى خويش قرار داد و فرهنگ گسترده اسلامى را با آراء و نظريات خود پر بارتر ساخت. سيّد اميرعلى مى‌نويسد:

امام صادق عليه السلام در سال 148 هجرى در مدينه درگذشت ولى مكتب علميى كه تأسيس كرده بود با رحلت او تعطيل نشد، بلكه به رهبرى فرزند و جانشينش موسى كاظم عليه السلام ادامه يافت و شكوفا گرديد. [3]

[1] رجال کشِّی، ج 2، ص 565، ردِیف 502.

[2] نوبختِی در فِرَق الشِیعه، صص 66 ـ 78 و طبرسِی در اعلام الورِی، ص 292 انشعابات پدِید آمده در مِیان شِیعِیان پس از شهادت امام صادق علِیه السلام را آورده‌اند.

[3] مختصر تارِیخ العرب، ص 209.