عناصر اين جبهه اوّلًا از حمايت نيروهاى عراقى و مهاجران مصرى و ثانياً از همدلى و همراهى انصار و مردم مدينه بهره‌مند بودند. تعدادى از مهاجران نيز- كه در رأس آنان عمار ياسر بود- جزو معترضان بودند.

ناخشنودى گروهى از چهره‌هاى برجسته قريش همچون طلحه، زبير و عايشه به دليل بى‌توجهى عثمان به آنان و توجه خاصّش به امويان و موضع مخالف عمرو بن عاص به خاطر عزل وى از حكومت مصر، عامل تقويت جبهه مخالف بود كه در نهايت منجر به كشته شدن عثمان به دست شورشگران شد.

با كشته شدن عثمان گرچه افراد ديگرى نظير طلحه و زبير و حتى سعد بن ابى‌وقاص در معرض خلافت قرار داشتند؛ ليكن فزونى و قوّت جناح طرفدار امام عليه السلام- متشكل از انصار و مهاجر و نيز قرّاء كوفه- اجازه بروز و ظهور به آنان را نداد؛ بلكه مردم يكپارچه به سمت خانه امير مؤمنان عليه السلام هجوم آورده و از وى خواستند تا دست خود را براى بيعت به سوى آنان دراز كند و تأكيد كردند: براى خلافت هيچ فردى را شايسته‌تر از او نمى‌شناسند زيرا وى در گرايش به اسلام از همه پيش قدم‌تر و به پيامبر خدا از همه نزديك‌تر است.

در برابر اصرار مردم حتّى بدريّون، امام عليه السلام از پذيرفتن خلافت خوددارى كرد. بار نخست فرمود: من نيازى به حكومت شما ندارم؛ هر كسى را برگزيديد من به او رضايت مى‌دهم. و بار دوم كه با اصرار آنان مواجه شد فرمود: من وزير باشم بهتر از آن است تا امير شما باشم. آنان گفتند: جز بيعت با تو، چيزى نمى‌پذيريم. [1]

امام عليه السلام كه چنين ديد به اين شرط كه آنان تسليم محض حكومت وى باشند و از او پيروى روش خلفاى پيشين را نخواهند و بيعت در مسجد و در ملأعام باشد، پذيرفت.

چون همگان در مسجد اجتماع كردند، امام عليه السلام بر فراز منبر برآمد و با اعلام بى‌نيازى به خلافت و ابراز كراهت در پذيرش آن، با تعهد اينكه مردم به‌طور كامل با وى همراهى كنند، حكومت بر آنان را خواهد پذيرفت. همگان، شرط آن حضرت را پذيرفتند و براى بيعت به سمت وى هجوم آوردند. طلحه و زبير نخستين كسانى بودند كه بيعت كردند،

[1] ر.ک: کامل ابن اثِیر، ج 3، ص 190 ـ 191.