درس دوازدهم: تشيع و ايلخانان مغول‌

1. هجوم مغولها به سرزمينهاى اسلامى‌

در نيمه نخست قرن هفتم هجرى، حادثه مهمى در عالم اسلام پديد آمد: صحرانشينان مغول به رهبرى چنگيزخان متحد شدند و حركت خود را براى تصرف سرزمينهاى غربى خود آغاز كردند. آنها با نيروى عظيم انسانى كه از دل صحراهاى مغولستان مى‌جوشيد با انضباط قبيله‌اى، تحت فرمانده مشترك به ساير نقاط يورش بردند. اين لشكركشى در اواخر دهه دوم قرن هفتم با حمله به خراسان آغاز شد و با حوصله تمام، طى چهل سال، به پايتخت خلافت عباسى، بغداد رسيد و در 656 هجرى قمرى با انحلال خلافت، خليفه به دستور هلاكو خان مغول به قتل رسيد. [1]

1- 1. هجوم مغولها به ايران‌

مهم‌ترين مانع پيشروى مغولها دولت خوارزمشاهى بود. چنگيز خان- ظاهراً- طالب دوستى با حاكمان ايران و عراق بود و قصد حمله به اين مناطق را نداشت و در پيوند دوستى با اين مناطق تلاش مى‌كرد. از اين رو سفيرى با اختيارات تام و بازرگانانى نزد خوارزمشاهيان فرستاد، ولى غرور سلطان محمد خوارزمشاه (م 617 ق) سبب شد تا بازرگانان و سفير چنگيز را به قتل برسانند و همين مسأله موجب شد تا خود شاه و مناطق ايران را دچار مشكل بزرگى سازد. پس از اين درگيريها و جنگهاى مغولان با خوارزمشاهيان در مناطق شرقى ايران آغاز گرديد. دولت خوارزمشاهى پس از چندى مقاومت دچار شكست گرديد و حتى اسماعيليان كه‌

[1] . تاريخ تشيع در ايران، ج 2، ص 3-6