بيش از دو قرن در برابر سلجوقيان مقاومت كرده بودند شكست خوردند. عواملى كه سبب حمله مغولان به ايران شد عبارت است از:

الف. غرور سلطان محمد خوارزمشاه و كشتن سفير تام الاختيار و بازرگانان چنگيز خان مغول.

ب. توسعه‌طلبى مغولها؛ مغولان در فكر توسعه قلمرو خويش بودند با حركت نسنجيده سلطان محمد خوارزمشاه، بهانه‌اى به دست آوردند و حملات خود را به سمت آسياى مركزى آغاز كردند.

ج. تحريكهاى غربيها؛ غربيها و مسيحيان يكى از عوامل تحريك مغولها براى حمله به ايران و كشورهاى اسلامى بودند؛ زيرا در كنار جنگهاى صليبى اين حمله مى‌توانست كمك شايانى به مسيحيان بكند. در اين مسأله ارامنه ارمنستان نيز در كنار غربيها بودند. [1] و به نقلى همسر هولاكو خان مغول نيز از مسيحيان بود كه با تحريك او، مغولان هر جا مساجد و عبادتگاههاى مسلمانان را مى‌يافتند ويران مى‌كردند، ولى كليساهاى مسيحيت را تعمير يا اگر رو به ويرانى بود تجديد بنا مى‌نمودند. [2]

وقتى اسماعيليان به اميد يافتن متّحد براى نبرد با مغولها نمايندگانى به دربارهاى چند كشور بزرگ اروپا فرستادند و براى مقابله با دشمن زورمند و خون‌خوار كمك طلبيدند، هيچ‌يك از كشورهاى اروپايى پاسخ مثبت ندادند. اسقف وينچستر گفت:

چه بهتر كه اين سگها به جان هم بيفتند و يكديگر را بدرند و بخورند تا بر سر ويرانه شهرها و سرهايشان كليسا بسازيم و شادى كنيم! [3]

2. نقش عالمان شيعه در مهار مغولها

عالمان شيعه همواره در صورت داشتن قدرت، به مقابله با ظلم و ظالمان قيام كرده و در صورت نداشتن قدرت با تقيه و نفوذ در ظالمان از ظلم و ستم آنها به مردم كاسته‌اند و حتى عقايد برخى از آنها را تغيير داده و به سوى گرايشات شيعى سوق داده‌اند. نمونه‌هاى فراوانى‌

[1] . تاريخ تشيع در ايران، ج 2، ص 608-609

[2] . سيد مرتضى، قزوينى، خواجه نصير الدين طوسى، ترجمه حسين غفارى، ص 19

[3] . اقبال، يغمايى، خداوند دانش و سياست خواجه نصير الدين طوسى، ص 5