شاه اسماعيل در همه جنگها فاتح بود مگر در جنگ پنجم كه به واسطه عمليات توپخانه عثمانيها شكست خورد. وى در سال 930 قمرى وفات يافت. [1]

1- 2. علل موفقيت شاه اسماعيل‌

يك. موفقيت معنوى خاندان صفوى

چنان كه گفته شد، شيخ صفى‌الدين اردبيلى، جد خاندان صفوى، از صوفيان بنام بود و مريدان بسيارى داشت و پس از وى اين ارادت به فرزندانش ادامه يافت. خاندان صفويه، پيش از رسيدن به قدرت، در ميان مردم موقعيت ويژه داشتند و مورد توجه و علاقه آنها بودند و در واقع بر قلب بخشى از مردم ايران حكومت مى‌كردند.

شاه اسماعيل با يارى مريدان و استفاده از موقعيت معنوى خويش توانست مردم را به خود جلب كند و سلسله صفويه را تشكيل دهد.

دو. هرج و مرج داخلى‌

هرج و مرج داخلى و عدم قدرت مركزى يكى از علل مهم انقراض يك سلسله و تشكيل سلسله ديگر است. وضع سياسى ايران، پيش از روى كار آمدن صفويه، دچار هرج و مرج و حكومت ملوك الطوايفى بود و در هر گوشه و كنارى، فردى داعيه استقلال داشت و چون قدرت مركزى و وحدت وجود نداشت، شاه اسماعيل در مدت كوتاهى توانست مدعيان سلطنت و رقباى خود را از ميان بردارد و حكومت واحدى را تشكيل دهد.

سه. آمادگى مردم براى نجات از وضع موجود

در دوران حكومت مغولها و تيموريان، مردم ايران به علت عمليات وحشيانه، متوارى شده، در گوشه و كنار با ترس و هراس زندگى مى‌كردند، و در انتظار بازگشت روزگار گذشته بودند تا زندگى آرام و آسوده‌اى داشته باشند و به كسب و كار خود مشغول شوند.

در اواخر حكومت تيموريان، هرج و مرج در امور كشور راه يافت و در هر گوشه و كنار، بساط حكومت و سلطنت گسترده شد و جنگهاى داخلى براى توسعه قلمرو نفوذ به وجود آمد و در نتيجه موجب خرابى و ناراحتى مردم گرديد. همين كه خاندان صفويه آهنگ تشكيل حكومت‌

[1] . تاريخ كامل ايران، ص 415-416